Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” zaprezentował projekt „Lublin. Pamięć Zagłady”. Celem przedsięwzięcia jest przygotowanie szlaku upamiętniającego granice getta w Lublinie oraz drogi, która wiodła Żydów z synagogi Maharszala na lubelski Umschlagplatz (miejsce koncentracji przed wywózką), skąd byli wywożeni do obozu zagłady w Bełżcu.
Pierwsze dwa elementy szlaku już istnieją w przestrzeni miasta. Są to murale – kolaż zdjęć Stefana Kiełszni na ścianie, umacniającej brzeg Czechówki (na zdj.) oraz wiersz Anny Langfus na jednej z kamienic przy Lubartowskiej.
– Projekt składa się z kilkunastu elementów. Pierwszym z nich jest wyznaczenie granic getta, drugą zaznaczenie drogi, jaką lubelscy Żydzi byli pędzeni na Umschlagplatz przy ulicy Zimnej. Kolejne elementy obejmują zaznaczenie miejsc ważnych dla lubelskich społeczności żydowskiej: to m.in. Latarnia Pamięci przy ul. Podzamcze, miejsce egzekucji dzieci z ochronki, obszar getta szczątkowego na Majdanie Tatarskim oraz miejsce, gdzie znajdowała się dzielnica żydowska na Wieniawie. Granicę getta oznaczymy specjalnymi kostkami chodnikowymi z metalowymi opaskami, na których znajdzie się informacja, iż w tym miejscu ta granica przebiegała. „Szlak pamięci” zaznaczymy sześcianami o wielkości metr na metr, na których będą umieszczone informacje związane właśnie z tym szlakiem – o projekcie „Lublin. Pamięć Zagłady” opowiada Joanna Zętar z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”:
– Bardzo zależało nam, żeby wykorzystać teksty świadków historii. Po drugie jest niezwykły tekst o nadzwyczajnej dramaturgii żydowskiego poety Jakuba Gladsztajna „Lublinie, moje święte miasto”. Na muralu przy wejściu do getta przywołamy wiersz Julii Hartwig „Koleżanki”, przez wielu krytyków literackich określany jako jeden z najważniejszych tekstów o Zagładzie w literaturze polskim – mówi Tomasz Pietrasiewicz, dyrektor Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”
– Projektowi towarzyszą różne działania edukacyjne. Porozmawiamy z uczniami lubelskich szkół na temat dzielnicy żydowskiej i getta w Lublinie. A następnie pójdziemy z nimi do najbliższego danej placówce miejsca, które odnosi się do historii lubelskich Żydów – informuje Bartosz Gajdzik z Ośrodka „Brama Grodzka”.
Wszystkie elementy szlaku mają być gotowe do 16 marca przyszłego roku. Wtedy przypada 75. rocznica początku akcji Reinhardt w Lublinie.
Natomiast już teraz za pośrednictwem strony teatrnn.pl/pamiec można zapoznać się z materiałami gromadzonymi w ramach projektu.
MaK/opr. ToMa
Fot. Mirosław Trembecki