Instytut Pamięci Narodowej opublikował na swojej stronie internetowej wykaz dokumentów wyłączonych w 2016 roku ze zbioru zastrzeżonego. Dostępny w Internecie indeks składa się z 6467 jednostek archiwalnych, do których przypisano sygnatury i krótki opis. W wykazie znalazły się informacje o materiałach komunistycznych służb dotyczących między innymi Ryszarda Kuklińskiego, tajnych współpracowników SB oraz tzw. nielegałów, czyli esbeków podszywających się pod inne osoby.
Indeks jednostek archiwalnych zawiera ponadto dane osobowe funkcjonariuszy SB, a także informacje o sprawach operacyjnego rozpracowania, sprawach operacyjnego sprawdzenia, mikrofilmach, kwestionariuszach ewidencyjnych oraz instrukcjach wywiadowczych.
Według prof. Mieczysława Ryby z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – sensacją było samo istnienie takiego zbioru. Jego odtajnienie nie wywoła ani rewolucji, ani wstrząsu. Bardzo istotna jest natomiast kwestia badawcza, szczególnie jeśli chodzi o dokumenty wywiadu – odsłonią one PRL-owską historię w zupełnie nowym świetle – mówi.
Każda jednostka zawiera dwie sygnatury, a także opis, w którym są podstawowe dane osobowe, przypisane do każdej jednostki. W opisach wykazu są dane osobowe m.in. funkcjonariuszy SB, a także informacje o sprawach operacyjnego sprawdzenia, sprawach operacyjnego rozpoznania, dokumentacja wyposażenia wywiadowczego, kwestionariusze ewidencyjne, teczki opatrzone skrótami m.in. KI, RO, SMW. – Część dokumentów w wykazie to tzw. materiały administracyjne. Mogą to być dokumenty np. funduszu operacyjnego, czy departamentu techniki. Szczegółowych informacji o wytwórcy dokumentów w wykazie jeszcze nie ma. Będzie on z pewnością dostępny w cyfrowym archiwum – wewnętrznej bazie Instytutu, a docelowo będzie można ją przeglądać w każdej czytelni IPN-u – mówi Joanna Piłat, zastępca naczelnika Oddziałowego Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie.
W odtajnionej dokumentacji są także materiały dotyczące pułkownika Ryszarda Kuklińskiego. Pojawia się w nich nazwisko pułkownika Gromosława Czempińskiego – osoby, która koordynowała działania operacyjne w sprawie oficer CIA łącznikującej Kuklińskiego – Sue Ann Burggaf. – Sam fakt istnienia tego typu akt w spisie rzeczowym, nie naświetla nam meritum sprawy – mówi prof. Ryba.
Wykaz ma pomóc m.in. pracownikom naukowym lub dziennikarzom odnaleźć te dokumenty, które ich interesują. Zawartość dokumentów jest dostępne w normalnym trybie – każdą „teczkę” można będzie obejrzeć w Instytucie po złożeniu wniosku dziennikarskiego lub naukowego.
Informacje z wykazu dotyczą dokumentów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa PRL, które trafiły w poprzednich latach do tajnego zbioru w IPN ze względu na aktualne bezpieczeństwo polskiego państwa.
Szczegółowy opis dokumentów z wykazu – jak poinformował w poniedziałek wieczorem IPN – zostanie zamieszczony „w aplikacji Cyfrowe Archiwum, dostępnej dla naukowców i dziennikarzy w każdej czytelni Instytutu Pamięci Narodowej”. Udostępnianie dokumentów zawartych w wykazie odbywać się będzie na zasadach określonych w przepisach ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
PAP / IAR / ToNie / opr. SzyMon