Mija 100. rocznica rewolucji październikowej, nazywanej też Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową (1917 rok). – Z rosyjskiego punktu widzenia jej fundamentalną przyczyną była I wojna światowa – mówił na antenie Polskiego Radia Lublin prof. Piotr Bednarz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Z gościem rozmawiał Wojciech Brakowiecki.
– Dochodzi do kryzysu politycznego, abdykuje car, a władze przejmuje rząd tymczasowy. Sama rezygnacja Mikołaja II była procesem narastającym. To jego obwiniano o pogarszającą się sytuację militarną Rosji oraz aprowizacyjną i gospodarczą ruinę kraju – wyjaśnił prof. Bednarz.
– Fundamentalna sprzeczność pomiędzy dwiema wersjami socjalizmu rosyjskiego pojawiła się jeszcze przed wybuchem wojny: partia jako wódz i scentralizowany kraj rosyjski czy też nurt raczej socjaldemokratyczny? Od tego się zaczęło. Dopiero wydarzenia wojenne pokazały społeczeństwu klęskę idei carskiej. Wybór był więc ograniczony. Pozostali bolszewicy, którzy byli pacyfistami i wypowiadali się przeciwko wojnie – tłumaczył.
– Rosja była krajem niezamożnym i rozwarstwionym społecznie. Stąd idee nacjonalizacji przemysłu i upaństwowienia jego gałęzi oraz odbieranie ziemi zamożnym chłopom padały na podatny grunt. Społeczeństwo było wówczas zmęczone, a nawet wyczerpane wojną – zaznaczył prof. Bednarz.
– W rozumieniu Włodzimierza Lenina (na zdjęciu, 1916 rok) wojna miała być preludium do przemiany ustroju społecznego nie tylko w Rosji, ale i w innych krajach (np. w Polsce i Niemczech). Nurt antymilitarny był popularny również na zachodzie Europy – dodał.
– Konsekwencje rewolucji były ogromne. Z punktu widzenia historii samej Rosji to fundamentalny zwrot w dziejach społecznych tego kraju. O skutkach należy też mówić w kontekście międzynarodowym – podkreślił gość.
– Każda rewolucja posługuje się terrorem. Nie sposób policzyć jej ofiar w Rosji – podsumował prof. Piotr Bednarz.
WB / opr. MatA
Fot. Wilhelm Plier – http://www.archive.org/details/barbaroussovietr00mcbr Published in the 1920 book Barbarous Soviet Russia by Isaac McBride (inset between pages 62 and 63)., Domena publiczna, Link