Blisko 200 osób uczestniczyło w rekonstrukcji pacyfikacji przez ZOMO dawnej Fabryki Samochodów Ciężarowych w Lublinie. Inscenizację zorganizowano z okazji 36. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.
– Byłem wtedy mały, siedziałem w mieszkaniu na sąsiedniej ulicy. Słyszałem te czołgi – wspominają mieszkańcy, którzy przyszli oglądać rekonstrukcje wydarzeń grudnia 1981 roku.
Inscenizacjom przyglądali się również uczniowie lubelskich szkół. – Możemy zobaczyć, jak to było naprawdę. Pokazuje to, jakich błędów nie powinniśmy popełniać – mówią. – Jako młodzież polska mamy obowiązek pamiętać o tym i nie zapomnieć o historii – dodają.
– Bardzo lubimy brać udział w tego typu wydarzeniach, aby przypominać ludziom o tej niedawnej historii, aby młodzi wiedzieli przez co przechodzili ich dziadkowie. Często zdarza się, że ludzie nie wiedzą co tutaj się wydarzyło. Taka forma przedstawienia jest dobrym sposobem przekazania historii – tłumaczy Janusz Zauerman, dowódca mniejszego oddziału, którego zadaniem było rozstawienie posterunku.
– Przede wszystkim społeczeństwo było bardzo zmęczone. Spodziewano się uspokojenia sytuacji, jednak trzeba zwrócić na brutalność akcji ZOMO – zauważa dr Robert Derewenda, historyk Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. – W Lublinie strajkowało prawie 50 zakładów – mieliśmy brutalne pacyfikacje w WSK w Świdniku, w Fabryce Samochodów Ciężarowych, w naprawie taboru samochodowego na ul. Droga Męczenników Majdanka. ZOMO sukcesywnie i brutalnie pałowało i pacyfikowało strajki w zakładach pracy, a także np. w rektoracie UMCS czy akademiku „Grześ”.
– Nie do końca wiemy, ile ofiar miał stan wojenny, ponieważ nie wiemy do ilu osób pogotowi nie dojechało czy zdarzeń, do których nie można było wezwać bo telefony były wyłączone. Pod względem przemian społeczno-gospodarczych cofnęło nas o epokę, ponieważ świat poszedł do przodu, a my zostaliśmy w tyle. Do dziś nie możemy go dogonić – uważa Marian Król, przewodniczący Regionu Środkowowschodniego NSZZ „Solidarność” w Lublinie.
Rekonstrukcję wydarzeń przed bramą FSC w Lublinie poprzedziła konferencja poświęcona wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.
MaTo
Obchody 36. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego – rekonstrukcja wydarzeń przed dawną Fabryką Samochodów Ciężarowych w Lublinie, 13.12.2017, fot. Mirosław Trembecki