Z chełmskiego Gmachu Dyrekcji Kolei zniknie tablica upamiętniająca artylerzystów, którzy polegli w trakcie II wojny światowej. To inicjatywa środowisk Światowego Związku Żołnierzy AK oraz Stowarzyszenia Represjonowanych w Stanie Wojennym, które chcą umieścić na fasadzie budynku tablicę poświęconą marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.
– Decyzja o budowie siedziby Wschodniej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, czyli dzisiejszego Gmachu, zapadła, gdy Józef Piłsudski był premier Polski – tłumaczy powody tej inicjatywy historyk i prezes zarządu oddziału PTTK w Chełmie, Zbigniew Lubaszewski. – Ponadto bardzo często bywał w Chełmie; według moich ustaleń aż 8 razy. Bardzo ciekawie wypowiadał się na temat miasta, znał jego historię. Sądzę, że obdarzał te tereny sentymentem.
Na dotychczasowej tablicy znajduje się informacja, że została umieszczona z okazji 20-lecia powstania Ludowego Wojska Polskiego.
– Skierowaliśmy wniosek do Instytutu Pamięci Narodowej o wydanie opinie czy istniejąca na Gmachu tablica poświęcona Ludowemu Wojsku Polskiemu powinna zostać usunięta – mówi kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, Paweł Wira.
Opinia jednoznacznie wskazuje, że upamiętnienie ma być usunięte. – Według niej obecna tablica jest obiektem pochwalającym komunizm, a zatem w ramach działań dekomunizacyjnych musi zostać zdjęta – informuje Radosław Brzózka, rzecznik prasowy wojewody lubelskiego. – Termin dla wszystkich właścicieli nieruchomości, które zawierają tego typu obiekty, upływa 31 marca i do tego czasu z całą pewnością tablica zostanie usunięta.
Nie godzi się na to środowisko Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. – Prezydent Andrzej Duda powiedział, że krew przelana za Ojczyznę jest jedna i nie wolno dzielić tych, którzy za nią polegli – argumentuje sekretarz zarządu wojewódzkiego tej organizacji, Paweł Kiernikowski. – Ponadto w Chełmie tradycja artyleryjska istniała już przed II wojną światową. Stacjonował tu wówczas 2 Pułk Artylerii Ciężkiej Ziemi Chełmskiej im. Hetmana Jana Zamoyskiego. W latach 1944-1945 w Gmachu Dyrekcji Kolei umieszczono Oficerską Szkołę Artylerii. Większość artylerzystów pochodziło wówczas z Chełma i okolicznych wiosek. Ta tablica stanowi więc również uczczenie poległych mieszkańców miasta i ziemi chełmskiej.
– Żołnierze polscy idący ze Wschodu walczyli o wyzwolenie naszego narodu spod okupacji niemieckiej. A to, ze kadra dowódcza podlegała wpływom Stalina, nie jest winą zwykłych szeregowych, tych łagierników, wywiezionych wcześniej na Sybir. Oni innej drogi powrotu do Polski nie mieli – uważa Paweł Kiernikowski.
– Myślę, że decydującą kwestią dla losów dotychczasowej tablicy jest moment jej ufundowania. Upamiętnienie 20. rocznicy bitwy pod Lenino i Ludowego Wojska Polskiego oceniane jest negatywnie. Chociaż oczywiście szacunek wobec żołnierza trzeba w jakiś sposób zachować – stwierdza Zbigniew Lubaszewski.
Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego zamierza wystosować do wojewody lubelskiego protest w sprawie usunięcia tablicy.
DoG / opr. ToMa
Fot. Dominik Gil / Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków Delegatura w Chełmie