Osiedle Dyrekcji w Chełmie pojawi się na ekranie. To jedna z największych inwestycji rządu międzywojennej Polski. Fabularyzowany dokument, przedstawiający burzliwą historię tej klimatycznej części miasta, to pomysł miejskich urzędników.
– Takie przedsięwzięcie znakomicie wpisuje się w obchodzone w tym roku stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – mówi pełnomocnik prezydent miasta Chełm, Roland Kurczewicz. – Film ma być dokumentem ukazującym, w jaki sposób powstawało to malownicze osiedle, jego genezę i niesamowite walory architektoniczne. Chcielibyśmy, żeby znalazły się w nim fabularyzowane wstawki, w których zagrają statyści. W ich rolę będą mogli wcielić się obecni mieszkańcy miasta.
– Pierwsze przymiarki do budowy osiedla pojawiły się w połowie lat 20. XX wieku. Koncepcja architektoniczna była bardzo ciekawa, bowiem miało ono prawdopodobnie mieć kształt orła. Do wykonania tynków sprowadzono piasek z Wisły – informuje chełmski historyk i regionalista Zbigniew Lubaszewski.
– Tu mieszkali sami kolejarze. A w środku budynków – normalnie piękności. Opowiadają, że wapno do tworzenia tynków było wysezonowane przez kilka lat. Dlatego te tynki tak dobrze trzymają się do dzisiaj – opowiadają starsi mieszkańcy Chełma.
– Inwestycję jednak przerwano w 1933 roku z powodu kryzysu gospodarczego. Przez wiele lat budynki stały opuszczone. Pod koniec lat 30. powstał nawet specjalny komitet, który chciał tę inwestycję ruszyć. W roku 1938 r. zaczęto znów intensywnie wznosić budynek Wschodniej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. W jednym z dokumentów pojawia się informacja, iż instytucja ta miała zostać przeniesiona do Chełma 1 grudnia 1939 r. – mówi Zbigniew Lubaszewski.
– W czasie okupacji „rządzili się” tu Niemcy. W jednym z budynków kolejowych była siedziba Gestapo – mówi jeden z chełmian.
– Dzielnica w całej koncepcji przewidzianej przez projektantów nie powstała, bowiem zamierzano wybudować tu też obiekty sportowe i handlowe, czego nie zrobiono. A po II wojnie światowej pojawiła się nowa koncepcja i nowe osiedla, które nieco zniszczyły pierwotny projekt – dodaje Zbigniew Lubaszewski.
Urząd Miasta Chełm ogłosi niebawem casting na statystów. Czeka także na pamiątki, zdjęcia, pocztówki, wspomnienia związane z powstawaniem osiedla Dyrekcji, które można wysyłać adres mailowy dyrekcja@umchelm.pl, ale także przekazywać osobiście lub telefonicznie w urzędzie miasta.
Zdjęcia zostaną nagrane prawdopodobnie pod koniec czerwca, a film o niezwykłej historii pięknego przedwojennego osiedla Dyrekcji w Chełmie będzie można obejrzeć jesienią.
DoG / opr. ToMa
Na zdj. budowa osiedla Dyrekcji w Chełmie, fot. Biblioteka Cyfrowa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie [sygn. 1873/II; dostęp: 30.06.2016]