22 lipca 1944 roku z KL Lublin wyszła ostatnia, ośmiusetosobowa grupa więźniów pod eskortą esesmanów. W ten sposób nastąpiła ostateczna likwidacja niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku działającego od jesieni 1941 roku.
– 22 lipca rano odbył się apel i więźniowie zostali skierowani do pracy. Około godziny 12.00 zostali poinformowani, że wkrótce będą musieli opuścić teren obozu i udać się w dalszą tułaczkę. W większości byli to mężczyźni, którym towarzyszyła niewielka grupa kobiet i dzieci. W sumie liczba więźniów, którzy wyruszyli do Auschwitz 22 lipca oscylowała wokół tysiąca osób. Na miejscu pozostawiono jeńców sowieckich oraz polskich więźniów będący w dyspozycji policji bezpieczeństwa – mówi Wojciech Lenarczyk, historyk z Państwowego Muzeum na Majdanku. – W nomenklaturze badawczej funkcjonuje określenie „marszów śmierci”. Był to pierwszy tego typu marsz, któremu zostali poddani więźniowie obozu koncentracyjnego. Grupa tysiąca osób była pędzona w kierunku Kraśnika. Eskorta bała się, że zostanie zagarnięta przez wojska sowieckie więc narzucono więźniom mordercze tempo. Wielu z nich nie było w stanie dotrzymać kroku i nie przetrwali oni tej drogi. Kilkudziesięciu Polakom udało się wówczas zbiec.
– Na decyzję Niemców o likwidacji obozu bezpośredni wpływ miało zbliżanie się do miasta Armii Czerwonej – wspomina więzień Mieczysław Panz. – Już od początku czerwca słyszeliśmy odgłosy frontu wschodniego. Słychać było głuche dudnienie armat. Niemcy już w marcu i kwietniu ewakuowali gros więźniów z obozu na Majdanku. Wyszły wówczas ogromne transporty w kierunku na Oświęcim, które docierały do Groß-Rosen (nieopodal wsi Rogoźnica w Polsce) oraz do ówczesnej Czechosłowacji. W Lublinie została tzw. grupa likwidacyjna, licząca około 600 więźniów.
– Od 19 do 22 lipca na Majdanek cały czas szły transporty z Zamku Lubelskiego. Rozstrzelano wówczas około 800 więźniów. Obóz koncentracyjny w Lublinie był miejscem egzekucji, ponieważ tu znajdowało się krematorium – tłumaczy Barbara Oratowska, kierownik Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem” w Lublinie.
W niedzielę (22.07.2018) odbędą się uroczyste obchody upamiętniające tamte wydarzenia. Szczegółowy program dostępny jest na stronie internetowej www.majdanek.eu (fot.).
PrzeG / opr. MatA