„Chełm u progu niepodległości Polski w 1918 roku” – to tytuł konferencji, która gościła 14 września w murach Muzeum Ziemi Chełmskiej. Dyrektorzy, nauczyciele, regionaliści, historycy mówili o odrodzeniu niepodległej Polski nie tylko w szerokim, ale także lokalnym wymiarze.
Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Lublinie, prof. Tomasz Panfil przypomniał rolę „ojców niepodległości”, którzy wychowani w pozytywistycznej atmosferze i duchu rosyjskiego panslawizmu szli pod prąd.
– Ojcowie niepodległości są wspaniali, ale Polski by nie było, gdyby nie stojące za nimi nieprzeliczone szeregi dzieci wolnej Polski, młodszych o pokolenia albo dwa, gorących głów i gorących serc, które szły, walczyły i ginęły. Polska była efektem wielu lat ciężkiej pracy dużej liczby ludzi, tym, co wzrosło z krwi setek tysięcy młodych osób, często nieznanych. Mówiąc o wielkich postaciach, pamiętajmy również o tych, którzy nie mają imienia, tylko grób w wolnej Polsce – stwierdził profesor Tomasz Panfil.
– Dla zorganizowanie tej konferencji szukaliśmy okrągłej daty i okazało się, ze w sobotę jest setna rocznica przyjazdu do Chełma wysłannika Watykanu Achillesa Rattiego, późniejszego papieża Piusa XI. Wygłosił on wówczas naprawdę porywające kazanie – opowiadał Jerzy Masłowski z Lubelskiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
– W kazaniu tym padły znamienne słowa o tym, że Ratti jako przedstawiciel Ojca Świętego składa hołd nardowi polskiemu. Zostały one wypowiedziane jeszcze przed ogłoszeniem niepodległości państwa polskiego, w chwili gdy ziemia chełmska była przedmiotem geopolitycznych rozgrywek i nie było pewne, że będzie do przyszłej Polski należała. W ten sposób wysłannik papieża potwierdził, że są to tereny polskie – mówił prof. Włodzimierz Osadczy, z Centrum Ucrainicum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
– To wystąpienie było iskrą, która rozlała się na całą ówczesną ziemię chełmską – dodał Jerzy Masłowski.
W trakcie konferencji przypomniano też związki Józefa Piłsudskiego z ziemią chełmską oraz komendanta wojskowego miasta okresu wyzwolenia generała Gustawa Orlicz-Dreszera.
Konferencję „Chełm u progu niepodległości Polski w 1918 roku” przygotowały Lubelskie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Delegatura Kuratorium Oświaty i Muzeum Ziemi Chełmskiej.
DoG / opr. ToMa
Fot. Dominik Gil