Równolatek Niepodległej – 100 lat temu urodził się major Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”. Był żołnierzem Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemnym, a potem dowódcą oddziałów partyzanckich. Obchody 100. rocznicy urodzin „Zapory” uczczono w liceum jego imienia w Lublinie.
W uroczystościach wziął udział Adam Broński, syn Zdzisława Brońskiego „Uskoka”, któremu Dekutowski w 1947 r. przekazał dowództwo: – Zapora to był przyjaciel mojego ojca, człowiek skromny, szczery, o dojmującym spojrzeniu, konkretny. Był prawdziwym dowódcą – mówił Adam Broński.
– Zapora zawsze pamiętał o tym, żeby akcję przeprowadzać z pełnym, szczegółowym rozpoznaniem, żeby osiągnąć sukces, a żeby nie było strat wśród ludzi – mówi Marian Pawełczak, ps. „Tarzan” i „Morwa”. – Sam siebie nie oszczędzał. Pamiętam, że nieraz prosiliśmy go, żeby się położył, a on musiał widzieć całe pole walki. Był dla nas wzorem. Wyróżniał się tubalnym głosem.
– Wspaniały żołnierz – mówi prof. Tomasz Panfil, naczelnik Biura Edukacji Narodowej IPN w Lublinie. – Aresztowali go dwa tygodnie przed jego 30. urodzinami. Już wtedy był legendą i miał za sobą wspaniałą, konspiracyjną przeszłość w czasie okupacji niemieckiej. Był nieprzewidywalny, jednocześnie potrafił świetnie planować, a przede wszystkim dobierał sobie kapitalnych współpracowników. Zresztą widać do tej pory jak bardzo oni go kochają. Mają po 90 lat i cały czas z rozczuleniem wspominają komendanta.
– Katyński strzał z tyłu, prawie że z przyłożenia, w potylicę – tak zginęło 7 marca sześciu żołnierzy „Zapory” i sam komendant. Jak oni wszyscy, zamordowani na Rakowieckiej, wrzucony gdzieś do bezimiennego dołu na Łączce. To patron, który żył wspaniale, umierał bez nadziei… ale jest takie powiedzenie: „Chcieli nas zakopać, nie wiedzieli, że jesteśmy ziarnem” – dodaje Tomasz Panfil.
Szczątki „Zapory” odnaleziono latem 2012 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Trzy lata później na warszawskich Powązkach odbyła się uroczystość pogrzebowa, podczas której pochowano szczątki 35 żołnierzy zamordowanych przez komunistów w więzieniu na Mokotowie. Spoczęli w Panteonie-Mauzoleum. Wśród nich spoczął również major Hieronim Dekutowski „Zapora”.
ZAlew (opr. DySzcz)
Fot. www.ipn.gov.pl