Uroczystości upamiętniające 72. rocznicę akcji Mitropa odbyły się w miejscowości Szaniawy-Poniaty w powiecie łukowskim. 3 października 1946 roku oddział AK-WIN pod dowództwem porucznika Tadeusza Marczuka (ps. Kurzawa) właśnie tam zatrzymał Mitropę, czyli wojskowo-dyplomatyczny pociąg radziecki. Bez rozlewu krwi żołnierze rozbroili i pozbawili mundurów ponad 200 czerwonoarmistów, w tym pięciu generałów i kilku wysokich rangą funkcjonariuszy NKWD jadących na naradę wojskową do Warszawy.
Akcja odbiła się szerokim echem w świecie. – Jej wyjątkowość polegała na humanitarnym potraktowaniu wrogów, który nie mieli żadnych skrupułów i zabijali bezbronnych przeciwników. Przykładem tego jest zbrodnia katyńska – mówi historyk dr Szczepan Kalinowski. – Akcja była także widocznym symbolem oporu Polaków. Sowieci otrzymali sygnał, że naród polski nie pogodzi się z postanowieniami jałtańskimi.
– Przez kilkadziesiąt lat informacja o akcji była „wycierana” z kart naszej historii, a członków oddziału Kurzawy nazywano bandytami – dodaje Mirosław Szekalis, wójt gminy Trzebieszów. – Teraz chcemy odkłamywać rzeczywistość i dlatego co roku organizujemy takie uroczystości.
– Pomnik ma wymiar bardzo symboliczny – podkreśla Jan Raniszewski, autor projektu rzeźbiarskiego, który upamiętnia akcję Mitropa.
– Gromadzimy się w tym miejscu, by czcić mieszkańców, którzy tutaj walczyli. W ten sposób czujemy się Polakami. To integracja lokalnej społeczności – wyjaśnia Sławomir Smolak, sekretarz gminy Trzebieszów.
– Akcja nie miała znaczenia militarnego. Był to symbol niezgody. Naród polski pokazał, że nie godzi się na nową okupację – podsumowuje wiceprezes Koła Trzebieszów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Tadeusz Brzozowski.
Dodajmy, że pomnik upamiętniający akcję Mitropa odsłonięto w Szaniawach-Poniatach w 2016 roku. Jest on w kształcie koła o średnicy 20 metrów. W jego centralnym punkcie znajduje się krzyż. Wokół stoi 20 betonowych płyt z wyciętymi sylwetkami żołnierzy.
MaT / opr. MatA
Fot. Małgorzata Tymicka
CZYTAJ TAKŻE: 72. rocznica akcji Mitropa