116 lat temu – 21 listopada 1902 roku – urodził się Isaac Bashevis Singer, jeden z najbardziej znanych pisarzy żydowskiego pochodzenia, autor głośnego „Sztukmistrza z Lublina” i innych powieści ukazujących świat przodków pisarza i polskich Żydów. Do arcydzieł światowej literatury należą też krótkie opowiadania Singera, odznaczające się kunsztem narratorskim i wnikliwym portretowaniem postaci.
Książki, pisane głównie w jidysz i przełożone na ponad 30 języków, przyniosły pisarzowi w 1978 roku Literacką Nagrodę Nobla. Odbierając ją w Sztokholmie pisarz odpowiedział na zadawane mu często pytanie, dlaczego pisze w umarłym języku: Po pierwsze, lubię pisać opowieści o duchach. A nic nie pasuje do ducha lepiej niż umierający język. Po drugie, wierzę w zmartwychwstanie. Jestem pewien, że wkrótce przybędzie Mesjasz i pewnego dnia miliony zmarłych mówiących w jidisz powstaną z grobów. I pierwsze ich pytanie będzie brzmiało: Czy jest jakaś nowa książka w jidysz do przeczytania?”.
Urodzony w Polsce – w Leoncinie na Mazowszu, do 1935 roku mieszkał w Warszawie. Choć opuścił Polskę w wieku 31 lat i już do niej nie wrócił, jego literatura opowiada o polsko-żydowskim świecie i o Warszawie. Sam Singer mówił, że zawsze, kiedy jedzie dorożką – czy to w Montrealu, czy w Nowym Jorku – czuje się tak, jakby jechał po Krochmalnej w Warszawie, która przed wojną była ulicą żydowskiej biedoty. To tam, pod numerem dziesiątym, znajdował się dom pisarza.
Singer był też tłumaczem, dziennikarzem i krytykiem literackim. Interesował się filozofią, zwłaszcza Spinozą i Schopenhauerem. W utworach, ustami bohaterów, przytaczał różne teorie filozoficzne. Pisarstwo przez całe życie było jego pasją – sam lubił powtarzać, że wręcz obsesją.
RL / IAR
Fot. wikipedia.org