Cztery osoby i towarzystwo otrzymali nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Kustosz Pamięci Narodowej”. Wyróżnienia zostały wręczone na Zamku Królewskim w Warszawie.
W tym roku tytuł otrzymał pośmiertnie ostatni prezydent na wychodźstwie Ryszard Kaczorowski, propagator pamięci o ofiarach Rzezi Wołyńskiej Janusz Horoszkiewicz – strażnik polskiego dziedzictwa na Wołyniu. Nagrodę odebrali też: przyjaciółka Jana Pawła II, więźniarka KL Ravensbrück profesor Wanda Półtawska, Marek Strok – pasjonat historii Powstania Warszawskiego, który zebrał ponad 50 tysięcy nazwisk, pseudonimów i innych danych osobowych uczestników Powstania oraz Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie.
Prezes IPN Jarosław Szarek podczas uroczystości podkreślał, że laureaci nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej” pielęgnując wiedzę o polskiej historii i bohaterach nie pozwolili, na upadek naszego narodu. – Dwudziesty wiek pozostawił wiele prób, żeby skazać nas na śmierć, żebyśmy stali się narodem renegatów. Nie staliśmy się nim, bo zawsze byli ci, którzy takim planom mówili nie. Dzisiaj takimi osobami są Kustosze Pamięci Narodowej. Oni nie pozwalają nam zapomnieć, kim jesteśmy, oderwać nas od własnych korzeni, od naszego jakże arcybogatego dziedzictwa – mówił Jarosław Szarek.
Prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym przez ministra Wojciecha Kolarskiego podkreślił, że działalność laureatów to nie tylko pielęgnowanie historii, ale i współtworzenie teraźniejszości. To ogromnie inspirujące przykłady jak żyć historią, a jednocześnie współtworzyć historię. To świadectwa, jak ocalać od zapomnienia prawdę o minionych dziesięcioleciach, a tym samym chronić prawdę jako fundament obecnego ładu etycznego, kulturalnego, społecznego i politycznego – napisał Andrzej Duda.
Córka nieżyjącego prezydenta – Jagoda Kaczorowska podkreślała, że nadanie tytułu „Kustosza Pamięci Narodowej” to wyraz wielkiego uznania dla jej ojca za jego pracę dla Polski i miłość do kraju. – Ale równocześnie jest to uznanie dla całej emigracji niepodległościowej, która nie dała za wygraną, i która po całym świecie prowadziła prace dla Polski. Przypominała światu, że jest taki kraj jak Polska i inne za żelazną kurtyną – mówiła.
Tytuł „Kustosza Pamięci Narodowej” otrzymał także propagator pamięci o ofiarach Rzezi Wołyńskiej Janusz Horoszkiewicz. Podkreślał, że to wyróżnienie jest dla niego wezwaniem do dalszej pracy. – W żaden sposób nie traktuję tej nagrody jako swojej. To jest taka nasza potrzeba serca i mamy upamiętnione już ponad 40 miejsc: zniszczone wsie, ale także miejsca, gdzie leżą pomordowani Polacy – podkreślił Janusz Horoszkiewicz.
Tytuł „Kustosza Pamięci Narodowej” otrzymało też Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie. Jego prezes Janusz Balicki mówił, że jest zaskoczony wyróżnieniem. – Oczywiście bardzo się cieszymy. To nas wspiera w naszej przyszłej działalności. To przede wszystkim wykonanie nakazu naszych dziadków i rodziców, którzy nas tak właśnie wychowali – zaznaczył Janusz Balicki.
Profesor Wanda Półtawska to ofiara pseudomedycznych eksperymentów w niemieckim obozie w Ravensbrück. Po wojnie ukończyła medycynę, specjalizując się w zakresie psychiatrii. Lekarka była też przyjaciółką i współpracowniczką świętego Jana Pawła II. W rozmowie z Polskim Radiem podkreśliła, że tytuł Kustosza Pamięci Narodowej to zwrócenie uwagi na zadanie dorosłego człowieka, jakim jest pilnowanie historii swojego narodu. – Przynależność do narodu jest tożsamością człowieka, nie można temu zaprzeczyć. Ludzie, którzy to zgubili, właściwie nie rozwijają się, bo nie mają korzeni. Dla mnie patriotyzm jest podstawą istnienia człowieka, który musi kochać coś więcej niż siebie samego. Ten tytuł jest czymś, co ma pilnować najważniejszych rzeczy: bycia Polakiem – zaznaczyła Wanda Półtawska.
Drugim z laureatów jest Marek Strok. To znawca i badacz Powstania Warszawskiego. W trakcie wieloletniej, społecznej działalności zebrał ponad 50 tysięcy nazwisk, pseudonimów i innych danych osobowych uczestników Powstania.
Marek Strok powiedział, że nagroda to dla niego mobilizacja do dalszej pracy. Teraz pracuje nad historią ludności cywilnej w czasie Powstania Warszawskiego na Woli.
Tytuł „Kustosza Pamięci Narodowej” przyznawany jest osobom, a także instytucjom i organizacjom społecznym za szczególnie aktywny udział w upamiętnieniu historii Narodu Polskiego w latach 1939-1989 oraz za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej.
Nagroda jest przyznawana od 2002 roku.
RL / IAR
Fot. www. flickr.com