Zamojska Rotunda przed gruntownym remontem. Teren został dziś (17.06.2019) przekazany wykonawcom.
Budynek niszczeje, więc część prac będzie związana z zabezpieczeniem go przed popadaniem w ruinę. Obiekt stanie się też przystępny dla turystów odwiedzających teren dawnego niemieckiego obozu przejściowego.
– Historia Rotundy sięga pierwszej połowy XIX wieku – mówi Andrzej Urbański, dyrektor Muzeum Zamojskiego w Zamościu. – Jako działobitnia powstała ona w ramach generalnej przebudowy zamojskiej twierdzy, która prowadzona była w czasie Królestwa Polskiego. Jej zadaniem było przedłużenie ognia artyleryjskiego. Nie służyła do obrony, ale jako magazyn prochu i amunicji. W czasie okupacji Niemcy zorganizowali tu obóz przejściowy dla aresztowanych przedstawicieli inteligencji, ale nie tylko. Później Rotunda stała się miejscem masowych egzekucji. Aby zatrzeć ślady zbrodni, ciała zabitych palono na stosie, a ich prochy wsypywano do otaczającego obiekt rowu lub zakopywano w dołach. Szacuje się, że zginęło tu od 6 do 8 tysięcy osób. Po wojnie rodziny ofiar rozpoznawały swoich bliskich. Po okupacji Rotunda stała się Mauzoleum Martyrologii Zamojszczyzny.
– Jest to element fortyfikacji, czyli zabytek architektury. To obiekt, który jest świadectwem tragicznych losów Zamojszczyzny. Należy go odnowić i uratować przed dalszym zniszczeniem – podkreśla Marcin Grabski, sekretarz Zamościa. – Budynek jest zdegradowany m.in. przez warunki atmosferyczne i wymaga prac konserwatorskich. Wreszcie udało się pozyskać na to dotacje.
– Będąc w Zamościu, trzeba zobaczyć Rotundę. Aż trudno uwierzyć w ogrom tragedii, jaki się tutaj rozgrywał – przyznają turyści.
– To miejsce zmusza do głębokiej refleksji. Odwiedzają je ci, którzy stracili tutaj swoich bliskich – dodaje Andrzej Ryś, który administruje Rotundę Zamojską. – Remont jest konieczny.
Łączny koszt prac wynosi około 6,5 miliona złotych.
Remont zakłada m.in. utworzenie monitoringu, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, wzbogacenie ekspozycji o elementy multimedialne i wymianę oświetlenia.
Zakończenie robót zaplanowano na 30 września 2020 roku. Rotunda będzie ponownie udostępniona dla turystów prawdopodobnie na przełomie października i listopada 2020 roku.
AlF / opr. MatA
Fot. Aleksandra Flis