Zabytkowy pałac Kretzschmarów w Chełmie jest w fatalnym stanie technicznym. Pękają mury, z budynku odpada tynk. W ostatnich latach rezydencja mocno podupadła i konieczny jest remont.
Potrzebny jest remont
– Był przeprowadzony wstępny zewnętrzny ogląd tego budynku. Można zauważyć, że w niektórych partiach odpadają gzymsy, jest to najprawdopodobniej spowodowane nieszczelnymi obróbkami blacharskimi – wyjaśnia Paweł Wira, kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie. – Dosyć niepokojąco wygląda przyziemie budynku, zwłaszcza od strony ulicy Pocztowej, gdzie przy okienkach piwnicznych gromadzi się woda. Świadczy to o tym, że jest zakłócony odpływ wód opadowych. Najprawdopodobniej wody migrują w kierunku fundamentów, co przyczynia się do ich zawilgocenia, zasolenia, degradacji. Jest też problem z odprowadzeniem wód opadowych, są ślady zawilgocenia płyt balkonowych. Wymaga to szczegółowych oględzin. Generalnie przy oglądzie zewnętrznym można stwierdzić, że potrzebny jest tam remont, może nawet w dużym zakresie.
Pałac Kretzschmarów powstał w latach 1895 – 1896. Jego nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela Wilhelma Kretzschmara, chełmskiego przedsiębiorcy, właściciela fabryki maszyn rolniczych i odlewni żeliwa. – Pierwotnie budynek był parterowy od strony ul. Pocztowej, zaś od ul. Południowej był dwukondygnacyjny – dodaje Paweł Wira. – Na skutek wydarzeń I wojny światowej zmienił się właściciel odlewni – Gassner, Najdeker i Orłowski. Gassner dokonał rozbudowy. W okresie powojennym budynek został objęty kwaterunkiem. Ówczesna właścicielka dostała prawo zamieszkania wyłącznie w jednym pokoju, pozostała część pałacu została przydzielona losowo wybranym najemcom.
Najpiękniejsza z kamienic
– Nie ma zbyt wielu efektownych kamienic – zauważa Zbigniew Lubaszewski, historyk, regionalista. – Przy ul. Lubelskiej, Narutowicza czy Obłońskiej można znaleźć kamienice z przełomu XIX – XX wieku, ale bardziej ozdobny jest wyłącznie pałac Kretzschmarów. Niewiele obiektów na terenie Chełma nazywamy pałacami. Mamy jeszcze pałac Gubernatora i pałac biskupów unickich na Górze Chełmskiej. Kamienica Kretzschmarów jest bardzo efektowna, ozdobna i podoba się turystom. Można pokazać, że w Chełmie byli przemysłowcy inwestujący w takie obiekty.
W oświadczeniu przesłanym do Radia Lublin przez Urząd Miasta Chełm czytamy, że „z uwagi na charakter obiektu oraz biorąc pod uwagę zakres uszkodzeń i fakt, że budynek jest użytkowany i nadaje się do remontu, podjęto kroki mające na celu przeprowadzenie niezbędnych prac remontowych. Mają one odpowiednio zabezpieczyć obiekt. Decyzja w sprawie terminu remontu i zakresu robót jeszcze nie zapadła. Urząd stanu cywilnego nadal będzie mieścił się w dotychczasowej lokalizacji. Prowadzone prace będą miały charakter zabezpieczający, z związku z czym nie ma konieczności przenosin”.
Pałac Kretzschmarów ostatni remont przeszedł w latach 90. XX wieku. Zlokalizowana była w nim między innymi poczta, a później urząd stanu cywilnego, który funkcjonuje w budynku do dziś.
KraJ / opr. KS
Fot. Alina Zienowicz Ala z – Praca własna, CC BY-SA 3.0, Link