To była ostatnia bitwa Korpusu Ochrony Pogranicza. 1 października 1939 pod Wytycznem w powiecie włodawskim doszło do bitwy pomiędzy Zgrupowaniem KOP gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna a Armią Czerwoną. Po walkach czerwonoarmiści w sposób bestialski obeszli się z rannymi. Rozstrzelano kilku żołnierzy wziętych do niewoli, a około 300 zaginęło bez śladu.
– To była bitwa o honor polskiego żołnierza z przeważającymi siłami wroga. Pod Wytyczno dotarło zgrupowanie dowodzone przez generała Wilhelma Orlik-Rückemanna. Przebijało się od 17 września wycofując się znad granicy sowieckiej po wejściu sowietów, tocząc między innymi pod koniec września bój po drugiej stronie Bugu, pod Szackiem. Wycofało się tutaj, przeprawiło przez Bug i 1 października zostało zaskoczone przez oddziały czołgów sowieckich. Odparło atak, ale wskutek tego, że siły sowieckie były przeważające, sowieci do walki poza czołgami włączyli piechotę oraz lotnictwo. Koło południa generał Orlik-Rückemann podjął decyzję o rozwiązaniu zgrupowania i przebijaniu się pododdziałów na własną rękę. Przypomnę, że całe zgrupowanie przeszło znad granicy ponad 500 km i tutaj chciało się połączyć z Samodzielną Grupą Operacyjną „Polesie” generała Franciszka Kleeberga. Całość zgrupowania w momencie Bitwy pod Wytycznem liczyła blisko 3000 żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Po tym, jak poszczególne oddziały, na własną rękę już po rozwiązaniu zgrupowania, przebijały się, części z nich udało się dołączyć do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” i wzięły udział w walce z Niemcami w Bitwie pod Kockiem, a część zaczęła życie w konspiracji. Bitwa pod Wytycznem miała przede wszystkim znaczenie symboliczne. Pod względem strategicznym walka była przegrana – mówi dyrektor lubelskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, Marcin Krzysztofik.
Bitwa pod Wytycznem była jedną z ostatnich walk w kampanii wrześniowej 1939 roku. Zginęło w niej około 100 polskich pograniczników, a kilkuset zostało rannych lub dostało się do niewoli. W miejscu bitwy znajduje się cmentarz, na którym spoczywają polegli pod Wytycznem. Jest też symboliczny kopiec upamiętniający bohaterskich żołnierzy KOP.
Podczas dzisiejszych uroczystości zostało odprawione nabożeństwo ekumeniczne w intencji zabitych.
RMaj / SzyMon
Fot. archiwum