Leksykon „Sylwetki Żydów Lubelskich” to pierwsza tego typu publikacja na księgarskim rynku, która zawiera życiorysy osób pochodzenia żydowskiego, związanych z Lublinem i regionem. Wśród nich są: rabini, cadycy, drukarze, uczeni, pisarze, poeci, artyści, lekarze i politycy. 

ZOBACZ ZDJĘCIA: Promocja leksykonu „Sylwetki Żydów Lubelskich”, Lublin, 28.11.2019, fot. Piotr Michalski

Promocja książki odbyła w lubelskim Trybunale Koronnym. Przed spotkaniem z jednym ze współautorów leksykonu, profesorem Adamem Kopciowskim, rozmawiał Wojciech Brakowiecki.

– W leksykonie znajduje się 120 biogramów – dłuższych i krótszych. Staraliśmy się je rozbudowywać. Nie mamy tutaj do czynienia z kilkoma zdaniami na temat osoby, ale raczej jest to kilka stron. Prawie wszystkie biogramy są ze zdjęciami portretowymi. Leksykon obejmuje postacie znanych Żydów od XVI wieku aż po XXI stulecie, którzy w różny sposób byli związani z Lublinem – bądź to miejscem urodzenia, bądź miejscem aktywności czy pracy zawodowej – wyjaśnia prof. Kopciowski.

Lubimy Lublin określać mianem „Jerozolimy Wschodu”, szczycimy się swoją wielokulturowością, lubimy wspominać miasto żydowskie, natomiast z wymienieniem nazwisk już byłoby pewnie zdecydowanie gorzej…

– Jeśli byłby problem z wymienieniem nazwisk, to co dopiero ze szczegółami biografii tych Żydów. Oczywiście pewne postaci są znane powszechnie. Jest Widzący z Lublina, jest rabin Szapiro, jest żydowska radna Bundu – Bela Szpiro; w zasadzie chyba jedyna radna, która pełniła swoją funkcję od początku do końca II Rzeczpospolitej, czyli od 1918 do 1939 roku. Patrząc na okładkę można zauważyć, że mamy zachowany parytet. Jest na niej 5 zdjęć portretowych, z czego 2 to zdjęcia kobiet, a to w środowisku żydowskim, zwłaszcza w tym tradycyjnym, rzecz raczej niespotykana – dodaje prof. Adam Kopciowski.

Jak docieraliście do historii tych osób?

– Nad tymi hasłami pracował duży zespół badawczy. Niektóre biogramy są gdzieś – w sieci, w jakiś opracowaniach. Staraliśmy się znaleźć wszystko, co możliwe, czyli wchodziła tutaj w grę kwerenda archiwalna. Bardzo dużo czasu i energii zabrało nam na przykład odtworzenie związków genealogicznych, szukanie aktów urodzenia, aktów małżeństwa, aktów zgonu. Czasami bardzo skomplikowane okazywały się kwestie pokrewieństwa poszczególnych postaci. Dużo informacji znajduje się w prasie zarówno polskiej, jak i żydowskiej, która ukazywała się w: Lublinie, Warszawie, Krakowie i we Lwowie. Te 120 biogramów oczywiście nie wyczerpuje całości. Mamy nadzieję, że być może kiedyś powrócimy do tego tematu. Tych znanych Żydów lubelskich było tak dużo, że ujęcie ich wszystkich w jednotomowym wydawnictwie okazało się niemożliwe. Dlatego też być może za jakiś czas wrócimy do tego projektu – stwierdza gość Radia Lublin. 

Redaktorami książki są: profesor Monika Adamczyk-Grabowska, Andrzej Trzciński, Sławomir Jacek Żurek i Adam Kopciowski. 

WB / SzyMon

Fot. Piotr Michalski