Longin Jan Okoń, wybitny prozaik i poeta świętuje dziś (20.12.2019) dziewięćdziesiąte drugie urodziny. Jego dorobek to kilkadziesiąt książek, wydanych w łącznym nakładzie około trzech milionów egzemplarzy. Wśród nich są między innymi barwne opowiadania i klechdy o dziejach Chełma i okolic, zawarte w tomie „Opowieści Niedźwiedziego Grodu” i słynna trylogia indiańska („Tecumseh” „Czerwonoskóry generał”, „Śladami Tecumseha”). Jest też wybitnym propagatorem legend chełmskich i postaci Ducha Bielucha
Debiut książkowy Longina Jana Okonia ukazał się w 1948 roku, ale twórca już w czasie II wojny światowej działał w konspiracji, wywieszając patriotyczne liryki na murach Chełma.
– Całe swoje życie byłem oddany ziemi chełmskiej i Polsce. Moja twórczość zaczęła się w czasie okupacji. Pierwsze wiersze zawisły na gmachu niemieckiej żandarmerii. Moja patriotyczną poezję podczas okupacji nalepialiśmy też na słupach ogłoszeniowych przy ul. Lubelskiej – opowiada sam Longin Jan Okoń.
– To wybitna postać ze świata literatury. Znakomity „ojciec”, który chętnie dzieli się swoją wiedzą, szczególnie z młodzieżą. Doceniają go też wszystkie kluby literackie. To twórca postaci Ducha Bielucha i za to chełmianie są mu wdzięczni. A chełmska książnica jest mu też wdzięczna, bo przekazał całą swoją twórczość do naszych zbiorów. Wprawdzie wcześniej zostały już poczynione kroki, aby znalazła się ona w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im H. Łopacińskiego w Lublinie, ale po długich rozmowach udało się przekonać autora, żeby jego twórczość, jego serce pozostało w chełmskiej bibliotece. Zbiory te obejmują nie tylko książki, ale i rzeźby, pamiątki, listy, wspomnienia, pocztówki, znaczki – wyjaśnia Robert Chełmicki, dyrektor Chełmskiej Biblioteki Publicznej im. M. P. Orsetti w Chełmie.
– Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa organizuje co roku Spotkania z Poezją. Ich dobrym duchem był właśnie Longin Jan Okoń. To była dla nas wielka inspiracja dla dalszej działalności – mówi Maja Kozak z Towarzystwa Przyjaciół Nałęczowa. – Longin Jan Okoń posługuje się nienaganną polszczyzną. W jego twórczości ważny jest człowiek i jego dokonania. Myślę, że dzisiejsza literatura zapomniała o tym, o czym pisał; o jego wielkiej pasji – Indianach, ale też o tym, że twórczość literacka powinna być inspiracją
– Pan Longin jest przebogatą osobowością, która przeżyła praktycznie wszystko. Jest żywą legendą. Uważam, że taka postać powinna być częściej stawiana na piedestał. Longin Jan Okoń jest tego warty i wydaje mi się, ze my chełmianie nie wiemy, kogo tak naprawdę mamy – mówi chełmski bard Marek Miszczuk, który – na podstawie „Opowieści Niedźwiedziego Grodu” Longina Jana Okonia – stworzył program muzyczny „Grajek z miasteczka Ch.”.
Jan Longin Okoń urodził się 20 grudnia 1927 r. w Świerszczowie, w powiecie chełmskim. Ukończył pedagogikę z polonistyką na Uniwersytecie Warszawskim. W Chełmie pracował jako pedagog i dyrektor Zespołu Szkół Zawodowych nr 4 im. K. A. Jaworskiego. W 1977 r. został Kawalerem Orderu Uśmiechu. W 2007 r. uznano go „Chełmianinem Roku”, a w 2012 roku przyznano honorowe obywatelstwo Chełma. W 1977 roku został członkiem Międzynarodowego Ruchu Obrony Praw Indian. Przez wiele lat był związany także z Lublinem.
Obecnie mieszka i tworzy w Chełmie. Okoń wydał 16 tomów poezji, 7 zbiorów opowiadań, 6 powieści o tematyce indiańskiej. Jest uważany za czołowego inicjatora i organizatora życia literackiego w Chełmie po 1944 r. Napisał między innymi „Historię literatury ziemi chełmskiej” oraz „Chełm literacki XX i XXI wieku”. Był inicjatorem powstania i założycielem ,,Grupy Literackiej „Pryzmaty”. Jest honorowym prezesem Lubelskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.
ŁoM / opr. ToMa
Fot. Małgorzata Łobejko