„A to jest mój krzyk / za burzą” to fragment wiersza Czechowicza „Od dnia do dna” i zarazem początek akcydensu, który Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” przygotował z okazji przypadającej w niedzielę 117. rocznicy urodzin poety. Urodziny Czechowicza świętowane są w Bramie Grodzkiej od 20 lat, zawsze 15 marca. Ich scenariusz stworzył związany z Ośrodkiem „Brama Grodzka – Teatr NN” prof. Władysław Panas. Kulminacyjnym punktem wydarzenia jest wspólne czytanie „Poematu”, w którym uczestniczą mieszkańcy miasta oraz specjalni goście. O przebiegu tegorocznych Urodzin opowie Joanna Zętar.
Także w tym roku przygotowano tekst „Poematu o mieście Lublinie” w liczbie zgodnej z aktualną rocznicą urodzin (w 2020 roku to 117 egzemplarzy). Poemat został wydrukowany w Izbie Drukarstwa w Domu Słów. Sylwia Woźniak stworzyła papier na okładkę, później tekst, ręcznie złożony przez nieżyjącego już Tadeusza Budynkiewicza, Robert Sawa wydrukował na maszynie z 1903 roku. Wszystko zszyła ręcznie Alicja Magiera, która zajmuje się introligatorstwem. Każdy egzemplarz jest ręcznie numerowany. Z Robertem Sawą porozmawiamy o pracy nad Poematem i usłyszymy, jak brzmi maszyna, przy której spędził ostatnie dwa tygodnie.
Józef Czechowicz w 1934 roku skomponował swój pierwszy, dziś najbardziej znany utwór radiowy: „Poemat o mieście Lublinie”. Ten niezwykły zapis nocnego spaceru tajemniczego Wędrowca zamienia Lublin w scenę, na której pojawiają się cienie dawnych wspomnień, odbywa się walka dobra ze złem, a uważny słuchacz może poznać niejedną tajemnicę Lublina. Czechowicz zamknął w swoim poemacie wizję miasta, które pamiętał z dzieciństwa, które, jak pisał Zbigniew Herbert: „jeszcze spało w oczekiwaniu na historię”. A może było inaczej: chciał pokazać, że czas, w którym przyszło mu żyć, czyli lata polskiej niepodległości lat 1918-1939, miał nie tylko wymiar historyczny, ale także osobisty, intymny – i dlatego jego Wędrowiec nie chodzi drogami, a „drobnymi strużkami steczek”. Przypomnimy słuchowisko Grażyny Lutosławskiej z 2018 roku zatytułowane: „Stróż nocny, czyli czytanie Poematu o mieście Lublinie”. A o pielęgnowaniu opowieści, czyli ocalaniu świata, którego dotyczą, opowiada w nim Tomasz Pietrasiewicz, dyrektor Ośrodka „Brama Grodzka –Teatr NN”, autor książki „Poemat o mieście Lublinie Józefa Czechowicza. Przewodnik”. W słuchowisku występują: Halszka Lehman, Wojciech Rusin, Tomasz Pietrasiewicz i Grażyna Lutosławska. Audycję zrealizował: Piotr Król.
Z Jarosławem Cymermanem przywołamy miejsce, w którym Józef Czechowicz przyszedł na świat.
Po 7.00 zaprasza Grażyna Lutosławska.
Na zdjęciu: Robert Sawa w Izbie Drukarstwa Domu Słów, przy maszynie z 1903 roku, na której z okazji urodzin Józefa Czechowicza wydrukował tekst „Poematu o mieście Lublinie” / fot Grażyna Lutosławska