50 lat temu zmarł gen. Władysław Anders. Z łagrów sowieckiej Rosji wyprowadził ponad 100 tys. Polaków, w tym żołnierzy, którzy znaleźli się na „nieludzkiej ziemi” po 17 września 1939 roku. W łachmanach, głodni, schorowani, często okaleczeni szli do Europy przez Azję, Bliski Wschód, Afrykę.
W 1944 r. dotarli na wzgórza Monte Cassino, gdzie stoczyli zwycięską bitwę. Wśród nich był Stanisław Zaśko z Józefowa w pow. biłgorajskim. Usłyszymy go w archiwalnym nagraniu Małgorzaty Sawickiej, która wybrała się na wycieczkę do Włoch, na słynne wzgórza w 50. rocznicę bitwy.
Stanisław Zaśko zmarł w 2011 roku. Większość żołnierzy armii gen. Andersa pozostała na emigracji, bali się represji po powrocie do kraju. Sam generał spoczął w centralnym punkcie cmentarza na wzgórzach Monte Cassino dokładnie 50 lat temu.
Każdego roku, 18 maja, w rocznicę bitwy organizowane są tu uroczystości. W 1994 wziął w nich udział prezydent Lech Wałęsa, potem Aleksander Kwaśniewski, Bronisław Komorowski, Lech Kaczyński, Andrzej Duda.
Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino jest pod opieką Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Odnowione zostały kolejno wszystkie mogiły poległych żołnierzy, odrestaurowano krzyże i uporządkowano okalającą je zieleń. Spoczywa tu ponad 1000 żołnierzy II Korpusu Polskiego.
Fot. wikipedia.org