Szlakiem walk 8 Pułku Piechoty Legionów wyruszyły pojazdy historyczne na terenie powiatu tomaszowskiego. W ten sposób Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z władzami Tomaszowa Lubelskiego upamiętnia 81. rocznicę II wojny światowej. Trasa wiedzie przez Tarnawatkę i Szarowolę. Jej większa część poprowadzi uczestników przez drogi i dukty leśne. Uczestnicy wyjechali z Rachań, gdzie wcześniej miała miejsce prezentacja sprzętu miejscowej młodzieży.
– W ten sposób możemy przenieść się w czasie o 81 lat – mówi w rozmowie z Radiem Lublin naczelnik Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN oddział w Lublinie, dr hab. Jacek Romanek. – Warto przybliżać sylwetki każdego pułku, który w 1939 roku stanął do walki o wolność Polski w sposób historyczny i edukacyjny. To jest jedna z form tego przekazu bardziej trafiająca do młodzieży i dzieci, bo łatwiej wtedy sobie wyobrazić, zobaczyć jak to wyglądało, jak wojsko było uzbrojone, wyposażone, umundurowane oraz jak zachowały się pojazdy – dodaje.
– Jest to ważna rzecz, bo mówi młodszym pokoleniom, że historia żyje i trzeba ją przypominać, żeby nigdy takie wydarzenia się nie powtórzyły – stwierdza wójt gminy Rachanie, Roman Miedziak.
– Dla mnie jest to bardzo dobra lekcja historii, ponieważ wszystkie maszyny z II wojny światowej można zobaczyć oraz dotknąć. Może ktoś nam wytłumaczyć, jak ten sprzęt działał – opowiada uczeń Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Rachaniach, Hubert Antosiak.
– Pojazdy, które tam jadą, są albo oryginalnymi pojazdami, które mają ponad 80 lat, albo są to pojazdy, które są kopiami tych sprzętów – mówi koordynator rekonstrukcji bitew pod Tomaszowem Lubelskim, Jarosław Antoszewski. – Większym wyzwaniem jest przeprowadzenie 80-letnich samochodów czy motocykli przez bezdroża, czyli to samo co przeżywali żołnierze w 1939 roku. Musieli się uporać z bezdrożami i sprzętem, który technicznie nie był rozwinięty na takim poziomie jak w tej chwili – dodaje.
– Jesteśmy współorganizatorami dzisiejszego rajdu – zaznacza Przemysław Kaszyszyn ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej „Wrzesień 39”. – We wrześniu 1939 roku życie żołnierzy polskich było bardzo trudne. Byliśmy w ciężkiej sytuacji. Podczas ataku Niemiec żołnierze bardzo mało spali i mało jedli – dodaje.
– Przyjechaliśmy tutaj na rajd, który zakończy się bitwą w Tomaszowie Lubelskim – opowiada Wojciech Mięczykow z Redy koło Gdyni. – Przywieźliśmy egzemplarze sprzętów m.in. samochód, który jest bardzo dużą ciekawostką. Został wykopany z ziemi, był mocno zniszczony. Trzy lata ciężkiej odbudowy. Dzisiaj robi za pojazd który został zaprzychodowany na rzecz samochodu sanitarnego – dodaje.
– Tankietka, czołg rozpoznawczy TKS. Pojazd, który był wykorzystywany w kampanii wrześniowej w 1939 roku – stwierdza Arkadiusz Dominiec ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej „73 pułk piechoty z Katowic”. – Mamy replikę tego pojazdu, ale silnik, przednia skrzynia biegów i przedni most są oryginalne. Był to czołg trudny do zniszczenia, dlatego że jest dość niski. Załoga składała się z dwóch osób, kierowca-mechanik i dowódca-celowniczy karabinu maszynowego – dodaje.
– Przez piątek i sobotę trwa nasza propozycja edukacyjna, który kończy się w niedziele na polach Tomaszowa Lubelskiego. Wszystkie te osoby i pojazdy, które tutaj się znajdują, będą odgrywać rolę w tegorocznej rekonstrukcji w Tomaszowie – mówi Jacek Romanek.
8 Pułk Piechoty Legionów uczestniczył w bitwach kampanii wrześniowej w 1939 roku: pod Iłżą, Krasnobrodem i pod Tomaszowem Lubelskim. Po zakończeniu kampanii zdziesiątkowany pułk został rozwiązany.
AlF / CzaPa
Fot. Aleksandra Flis