W Kozłach w powiecie bialskim odrestaurowano pochodzący z czasów I wojny światowej cmentarz wojenny. To inicjatywa gminy Łomazy.

O historii tego miejsca pamięci mówi wójt gminy Jerzy Czyżewski: – Cmentarz założono w 1916 roku przez służby grobownicze armii austriacko-węgierskiej dla poległych żołnierzy 15 sierpnia 1915 roku. Na cmentarzu znajdowały się trzy mogiły, w których zostało pochowanych 10 żołnierzy, uczestników I wojny światowej. W niedalekiej odległości została rozegrana bitwa pomiędzy wojskami austro-węgierskimi a rosyjskimi. Wśród poległych byli żołnierze austriaccy, rosyjscy, a także Polacy służący w tych armiach.

– To był krzyż. Krzyże się przewróciły, leżały. Jeszcze Jezusa mam w domu u siebie, bo zabrałem. Później to leżało zaniedbane. I teraz ta dobra inicjatywa – mówi jeden z mieszkańców: – Mama ma 93 lata i nie pamiętam, jacy ludzie są tam pochowani. Dziadek też nie pamiętał. To były czasy zaborów i mogli tam być ludzie z różnych krajów – dodaje.

– Dobrze, że takie miejsca są upamiętnione, bo przecież cmentarz przez tyle lat był zaniedbany, a teraz wójt wyszedł z inicjatywą, żeby to miejsce upamiętnić i bardzo dobrze. To jest miejsce kultu religijnego i powinno być upamiętnione – mówi mieszkaniec: – Mamy tutaj jeszcze z drugiej strony Kozłów taki cmentarz. Nie jest yo ujęte w żadnych kronikach, a cmentarz jest. Rozmawiałem na ten temat z wójtem i mówił, że to miejsce też będzie upamiętnione.

– Dobrze, że odnowiono, bo był bardzo zaniedbany. Kiedy chodziłam do szkoły, chodziliśmy tam pielić, a potem zapomniano o tym – mówi mieszkanka Kozłów.

– Teren cmentarza posiada założenie na planie zbliżonym do kwadratu – mówi Jerzy Czyżewski: – W tym roku teren został uporządkowany, usunięto liczne samosiewy, drzewa, krzewy oraz oznakowano ten teren. Cmentarz został ogrodzony, wykonano chodnik, został postawiony kamień wraz z wmurowaną tablicą pamiątkową. Również 11 listopada, w 102. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, wspólnie z radnymi gminy Łomazy, złożyliśmy kwiaty oraz zapaliliśmy znicze. W tym roku również planowaliśmy uroczystość w tym miejscu, połączoną z jego poświęceniem, z udziałem mieszkańców. Niestety, ze względu na pandemię, uroczystość została przełożona na późniejszy termin.

Na odnowienie cmentarza gmina pozyskała środki z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w ramach dotacji na utrzymanie obiektów grobownictwa wojennego.

MaT (opr. DySzcz)

Fot. facebook.com/Gmina Łomazy /nadesłane