77 lat temu Niemcy rozpoczęli akcję „Erntefest” – „Dożynki”. 3 listopada 1943 roku został nazwany przez więźniów Majdanka „Krwawą środą”. Niemcy w ciągu dwóch dni wymordowali ponad 42 tysiące Żydów.
Jak wyglądał 3 listopada 1943 roku na Majdanku – mówi historyk z Państwowego Muzeum na Majdanku, Wojciech Lenarczyk: – Ta data to jednoznaczna cenzura w historii tego obozu. Była to największa jednorazowa egzekucja tu przeprowadzona i największa egzekucja dokonana w jakimkolwiek innym obozie koncentracyjnym. W ciągu kilkunastu godzin zamordowano wówczas około 18 tysięcy Żydów. I byli to zarówno więźniowie niemieckiego obozu na Majdanku, jak i pozostałych obozów lubelskich – opowiada Wojciech Lenarczyk.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Muzeum na Majdanku w dniu rocznicy Aktion Erntefest, Lublin, 03.11.2020, fot. Piotr Michalski
– Ten mord na Żydach odbywał się w ramach szerszej operacji eksterminacyjnej, opatrzonej kryptonimem „Erntefest”, którą przeprowadzono nie tylko w Lublinie, ale i w obozach w Poniatowej i w Trawnikach. Łącznie zamordowano 42 tysiące osób. Przygotowania do tej akcji były prowadzone w ścisłej tajemnicy. Nawet władze obozu nie były zorientowane co do planów dowódcy SS i niemieckiej policji, który działał w myśl wytycznych Himmlera – mówi Wojciech Lenarczyk.
– Rankiem 3 listopada specjalne jednostki SS, które sprowadzono do Lublina, otoczyły obozy, podlegające likwidacji. Więźniowie zostali wyprowadzeni z mniejszych lubelskich obozów i poprowadzeni pod gęstą ochroną na Majdanek. Zaprowadzono ich za piąte pole, do wcześniej wykopanych rowów i tam partiami rozstrzeliwano. Taki sam los spotkał żydowskich więźniów obozu na Majdanku. Wczesnym rankiem podczas apelu zostali oddzieleni od więźniów nieżydowskich i wyprowadzeni na piąte pole. Następnie poprowadzono ich do rowów egzekucyjnych i zamordowano – informuje Wojciech Lenarczyk.
– Była to jedna z największych egzekucji zorganizowanych w ogóle przez Niemców. W jej wyniku Lublin i Lubelszczyzna stały się praktycznie – jak to określano w propagandzie niemieckiej – „wolne od Żydów” – mówi Wojciech Lenarczyk.
Poza Lublinem w czasie akcji „Erntefest” w obozie pracy w Trawnikach zamordowano ok. 10 tysięcy osób, a w obozie pracy w Poniatowej rozstrzelano ok. 14 tysięcy Żydów.
Akcja „Erntefest” była częścią większej akcji „Reinhard”, prowadzonej przez Niemców od wiosny 1942 do listopada 1943 roku. Łącznie w ramach akcji „Reinhard” zamordowano blisko 2 miliony Żydów.
MaG / opr. ToMa
Fot. Piotr Michalski