25 grudnia przypada uroczystość Narodzenia Pańskiego, powszechnie nazywana świętem Bożego Narodzenia. W tradycji chrześcijańskiej jest to dzień upamiętniający narodziny Jezusa Chrystusa, człowieka i Boga. Noc, w której Jezus przyszedł na świat, uznaje się za wyjątkową, ponieważ Bóg objawił się jako małe i bezbronne dziecko, a w jego majestat uwierzyli prości ludzie – pasterze czuwający przy stadach. W Polsce święta Bożego Narodzenia mają szczególnie rodzinny charakter, także wśród osób niewierzących.
W pierwszych trzech wiekach chrześcijaństwa nie obchodzono Bożego Narodzenia. Świętowana była jedynie Wielkanoc. – Impulsem do pierwszych obchodów świąt Bożego Narodzenia było wybudowanie bazyliki w Betlejem, na miejscu prawdopodobnych narodzin Chrystusa – mówi patrolog z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz profesor Marcin Wysocki. – Wówczas zaczęto myśleć nad datą, w której można by umieścić obchody tego święta. I w Rzymie padła właśnie data 25 grudnia. O ile Wielkanoc była umieszczona w przesileniu zimowo-wiosennym, o tyle Boże Narodzenie umieszczono w jego przeciwieństwie, czyli w przesileniu jesienno-zimowym. I tu, i tu chodziło o słońce; o światło. Tego światła zaczyna w przesileniu zimowym przybywać, a światłem jest Chrystus. Stąd umocowanie święta właśnie 25 grudnia.
Pierwsze oficjalne obchody święta Bożego Narodzenia odbywały się w pierwszej połowie IV wieku. W wigilię święta wierni przybywali na betlejemskie Pole Pasterzy, by całą noc czuwać w bazylice wzniesionej nad Grotą Narodzenia. Tam, w nocy uczestniczono we mszy świętej, którą później nazwano pasterką, w nawiązaniu do ewangelicznej opowieści o pasterzach, którzy jako pierwsi oddali pokłon nowonarodzonemu Chrystusowi. Tak zaistniała pierwsza Wigilia i pasterka. W 335 roku świętowanie Bożego Narodzenia dotarło z Betlejem do Rzymu, a potem do innych krajów.
W Kościołach, które celebrują liturgię według kalendarza juliańskiego – dotyczy to głównie Cerkwi greckokatolickiej oraz prawosławnej – Boże Narodzenie przypada 7 stycznia.
Nie jest znany rok narodzin Chrystusa. Po wielu badaniach bibliści uznali, że Jezus przyszedł na świat między 8 a 6 rokiem przed naszą erą, czyli w latach 746-748 roku według kalendarza rzymskiego. Było to za panowania cesarza Oktawiana Augusta.
W Ewangeliach nie znajdziemy też dnia ani miesiąca narodzin Jezusa. Tradycja Kościołów Wschodu i Zachodu przyjmuje, że wydarzyło się to zimą. Najstarszym znanym obecnie autorem, który pisał o narodzinach Chrystusa w grudniu, jest Hipolit Rzymski.
ZAlew / IAR / opr. ToMa
Fot. archiwum