O potrzebie remontu tego budynku mówiło się już od lat. Chodzi o obiekt przy ul. Łomaskiej w Białej Podlaskiej, który w czasie II wojny światowej zajmowało Gestapo. Obecnie znajduje się tu Oddział Martyrologiczno-Historyczny Muzeum Południowego Podlasia i Przedszkole Samorządowe nr 6, które wkrótce zmieni swoją lokalizację. Co stanie się z obiektem po wyprowadzce przedszkola?
– Budynek zostanie przeznaczony na cele muzealne – zapewnia Gabriela Kuc-Stefaniuk, rzecznik prezydenta Białej Podlaskiej. – Gdy tylko przedszkole zostanie przeniesione do nowej siedziby, obiekt będzie wykorzystywane z pewnością na potrzeby Muzeum Południowego Podlasia. Nie ma wprawdzie planów, jakie konkretnie ekspozycje się tam znajdą, jednak z pewnością budynek zostanie przystosowany do potrzeb muzeum.
Mury budynku przy ul. Łomaskiej były świadkami bolesnej historii. W czasie wojny funkcjonowała tu placówka Gestapo.
– W piwnicach było więzienie. Są tam nadal cele, choć oczywiście nie wszystko tam zostało oryginalnie zachowane. Większość z nich jest wykorzystywana przez Muzeum Południowego Podlasia na wystawy czasowe – mówi asystent muzealny Renata Lenz.
– Budynek wcześniej należał do właścicieli Zakładu Przemysłu Drzewnego. W 1939 roku przejęło go Gestapo – opowiada historyk, emerytowany pracownik bialskiego muzeum Mirosław Barczyński. – W 1940 roku dobudowano część główną obiektu. Było w niej 8 cel i sala przesłuchań, a na górze mieszkania dla gestapowców. Przez cele te przeszło prawdopodobnie około 9 tysięcy mieszkańców Podlasia. Byli oni katowani na parterze, a więźniów znajdujących się w stanie agonii wrzucano do piwnicy. Obecnie jest ona zasypana. Znajduje się w odległości około 40 metrów od budynku.
– Budynek nadaje się do remontu. Okna są w bardzo słabym stanie, stropy grożą zawaleniem – informuje Renata Lenz.
– Na ścianach cel były inicjały i informacje o ludziach, którzy byli tu przetrzymywani. Niestety po wojnie obiekt ten został przeznaczony na cele socjalne i otynkowano cele. Gdyby udało się to teraz odczytać, byłaby to bardzo istotna informacja – stwierdza Mirosław Barczyński.
– To miejsce martyrologii mieszkańców Białej Podlaskiej i całego Podlasia. To miejsce symboliczne. Trzeba w końcu zadbać o ten obiekt – dodaje Mirosław Barczyński.
Dyrektor Muzeum Południowego Podlasia, Violetta Jarząbkowska widziałaby zagospodarowanie pomieszczeń po przedszkolu na wystawy poświęcone historii Białej Podlaskiej od XIX wieku po czasy współczesne.
Przedszkole najprawdopodobniej opuści obiekt przy Łomaskiej w połowie 2021 roku.
Na razie nie wiadomo, kiedy rozpocznie się remont budynku. Nie zostały też jeszcze na ten cel zabezpieczone środki.
MaT / opr. ToMa
Fot. Małgorzata Tymicka