Niebawem przy Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Lublinie zostanie otwarty Regionalny Punkt Diagnozy i Terapii FAS/FASD. To pierwsza jednostka w regionie i druga jednostka o zasięgu wojewódzkim w Polsce, która będzie bezpłatnie pomagać dzieciom z alkoholowym zespołem płodowym oraz spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych.
Jak podkreślają specjaliści, problem jest poważny. – W 2019 roku podjęliśmy próbę częściowego zdiagnozowania tego problemu – mówi Małgorzata Romanko, dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie. – Okazało się, że około 100 dzieci przebywających w pieczy zastępczej, to jest pieczy rodzinnej i instytucjonalnej, boryka się z tym problemem. Jednak nie są to dane pełne i wyczerpujące. Problem braku możliwości diagnozy i terapii dzieci z FASD był i jest wielokrotnie zgłaszany do nas przez Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie. Ten problem szczególnie zgłaszają rodzice adopcyjni, jak również opiekunowie prawni dzieci, które są umieszczone w pieczy zastępczej – czy to w rodzinie zastępczej, czy placówce opiekuńczo-wychowawczej.
– FASD to zespół chorobowy, którego podstawą są zaburzenia pracy mózgu – wyjaśnia dr Justyna Syroka z Oddziału ds. Uzależnień w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Lublinie. – Te zaburzenia są wywołane spożywaniem alkoholu przez kobietę w trakcie ciąży. Problem narasta ze względu na to, że problem alkoholowy w naszym kraju ciągle jest duży, ale też niestety edukacja w tym zakresie nie jest na zbyt dobrym poziomie. Badania coraz bardziej skupiają się na tym, że nie tylko u rodzin czy osób wykluczonych, które nadmiernie spożywają alkohol, rodzą się dzieci z zespołem FASD. Badania współczesne pokazują, że nawet niewielka ilość alkoholu, nawet jego okazjonalne spożywanie w trakcie ciąży może wywołać problem. Ta świadomość pomału się rozwija.
– FASD jako jednostka chorobowa uderza zarówno w sferę fizyczną, społeczno-emocjonalną, jak i umysłową, stąd potrzeba diagnozy pod każdym względem – podkreśla Agnieszka Lembrych-Furtak, inspektor ds. koordynacji działań na rzecz wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w ROPS Lublin. – Przede wszystkim należy zaznaczyć, że diagnoza dziecka powinna być wykonana do 6 roku życia. Później wchodzą już takie czynniki środowiskowe, które utrudniają pełną diagnozę. FASD jest chorobą nieuleczalną, jednak warto podkreślić, że bardzo wczesna diagnoza u dziecka pozwala uniknąć skutków wtórnych – między innymi stąd potrzeba utworzenia takiego punktu FASD w województwie lubelskim. Do skutków wtórnych, w najbardziej drastycznym wydaniu, należą choroby psychiczne, ucieczki z domu, problemy z nauką, a nawet próby samobójcze.
– W Polsce jest aktualnie 13 punktów diagnozy i terapii FASD – mówi Małgorzata Romanko. – To jest bardzo mało, to kropla w morzu. Cztery ośrodki są bezpłatne, pozostałe to punkty płatne. Z naszego rozeznania wynika, że koszt jednej diagnozy to od 700 do 1 000 złotych, w zależności od ośrodka. Dotychczas mieszkańcy naszego województwa, jeśli mieli taki problem, musieli uprawiać swojego rodzaju turystykę diagnostyczną. Wyjeżdżali do Krakowa, gdzie znajduje się punkt nieodpłatny, ale tam są bardzo długie okresy oczekiwania. Najbliższy nas punkt mieści się w Rzeszowie, jednak jest on komercyjny.
– Diagnoza będzie stawiana przez zespół składający się zarówno z lekarzy, jak też psychologów, pedagogów i terapeutów – tłumaczy Justyna Syroka. – W punkcie chcielibyśmy prowadzić też działalność edukacyjną, skupiającą się na tym, z jakimi problemami w dalszym rozwoju dziecka mogą spotykać się rodzice i na co powinni być wyczuleni. Chcielibyśmy również prowadzić grupy wsparcia dla rodziców. Dodatkowo planujemy prowadzić terapie, będą to głównie terapie z zakresu sensomotorycznego, ale też terapie logopedyczne. Terapie oczywiście nie są wystandaryzowane, ponieważ w zależności od tego, co wyjdzie nam w diagnozie, czyli z jakim zakresem dysfunkcji mierzy się dane dziecko, dla każdego pacjenta będzie przygotowana indywidualna propozycja terapeutyczna.
Zarząd Województwa Lubelskiego przekazał w 2021 roku 400 tysięcy złotych na funkcjonowanie ośrodka i będzie zabezpieczał środki na ten cel. Punkt rozpocznie działalność prawdopodobnie w połowie lutego i w ciągu miesiąca będzie mógł przeprowadzić około 30 diagnoz. Ośrodek znajduje się przy ul. Diamentowej 2 w Lublinie.
LilKa/WM
Fot. rops.lubelskie.pl