Ścieżka ornitologiczna powstała w lubelskim skansenie. Prowadzi po niej drukowany przewodnik. Wyznaczona ścieżka wiedzie m.in. wiejskimi drogami muzeum. Wytyczona została z myślą o osobach pragnących poznać towarzyszące człowiekowi pospolite gatunki ptaków. A w skansenie zaobserwowano obecność około stu gatunków ptaków.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Ścieżka ornitologiczna w Muzeum Wsi Lubelskiej
W nauce rozpoznawania gatunków pomocne są zamieszczone w przewodniku opisy, ilustrowane fotografiami autorstwa lubelskich miłośników ptaków. Wędrówkę ułatwi zamieszczona mapa wraz z opisem trasy.
– To jest przewodnik po ścieżce ornitologicznej. Bierzemy go do ręki, przeglądamy strony i zaliczamy wszystkie przystanki po kolei – mówi Dorota Miącz z Działu Przyrodniczego Muzeum Wsi Lubelskiej. – Pierwszy przystanek ścieżki ornitologicznej to lubelskie miasteczko, ale zatrzymajmy się najpierw tutaj. Obok widzimy zagajnik, na drzewie jest powieszona budka lęgowa dla sikorek. Nasze sikorki muszą się zapoznać z tą budką i zapamiętać, że jest akurat na tym drzewie. Później przylecą i będą tu składać jajka.
– Jeżeli budki lęgowe będą dyskretnie porozwieszane, to ptaków będzie więcej i będą łatwiejsze do obserwacji – podkreśla Tomasz Buczek, nauczyciel biologii, ornitolog i autor publikacji. – To miejsce ma ogromny potencjał jako, jak ja to nazywam, wieś na skraju miasta. W Lublinie nie ma drugiego obszaru, gdzie na niewielkim terenie, bo są tu 23 hektary, występuje kilka ekosystemów. Jest to o tyle ciekawe, że to ekosystemy podobne do tych, które występują na Lubelszczyźnie. Mamy tu pięknie ukształtowaną dolinę rzeki Czechówki, mamy fragmenty wyżyny lessowej i bardzo duże zróżnicowanie siedliskowe, a co za tym idzie, duże zróżnicowanie ornitologiczne. Proszę sobie wyobrazić, że na tym terenie – bądź co bądź w mieście – stwierdziliśmy obecność 98 gatunków ptaków. Z tych 98 gatunków 40 jest lęgowych. Co roku podczas obserwacji dochodzą jakieś gatunki. Teren ma ogromny potencjał zarówno w miesiącach letnich – najlepsze miesiące to maj i czerwiec – jak i w okresie zimowym. Zimuje tutaj około 40 gatunków ptaków.
– W Muzeum Wsi Lubelskiej mamy zestaw gatunków towarzyszących człowiekowi, co wiąże się z samą ich ekspozycją – dodaje Tomasz Buczek. – To tzw. gatunki synantropijne. „Syn” znaczy razem, „anthropos” to człowiek. To gatunki bliskie człowiekowi, z nim żyjące, którym człowiek stwarza warunki bytowania.
– W tle słyszymy dźwięki z zagrody, gdzie przebywają gęsi, kaczki, zielononóżki i liliputki – opowiada Dorota Miącz. – Oprócz obserwowania dzikich ptaków, które spotykamy na drzewach, możemy zajść do zagrody, zobaczyć kurnik i posłuchać dźwięków żyjących tu ptaków.
– Przystanek numer 2 w przewodniku to stawy na Powiślu – dodaje Dorota Miącz. – Wśród pobliskich szuwarów trzcinowych możemy usłyszeć trzciniaka i łozówkę, jednak u nas w skansenie najwięcej jest kaczek krzyżówek. Bardzo lubią to miejsce, lubią wygrzewać się na słońcu przy kamieniach. Naszą wisienką na torcie jest czapla siwa, która ma w zwyczaju przystawać niedaleko głazów. Przed chwilą zauważyliśmy przelatującą sójkę. Lubią tu przylatywać także sikorki, ponieważ czują się tu bezpiecznie: mają dużo zarośli i pożywienia. Rosną tu między innymi kalina koralowa, rokitnik i cis. Sikorki z tego korzystają.
– Ścieżka ma być adresowana do uczniów szkół – wyjaśnia Tomasz Buczek. – Będzie przydatna w edukacji przyrodniczej, zwłaszcza na początkowych etapach kształcenia. To również ścieżka dla rodzin z dziećmi. Żeby rodzic był mentorem dziecka, trzeba dostarczyć mu odpowiednie materiały, stąd pomysł na książeczkę, która będzie ilustrować wszystko to, co można zobaczyć na tym terenie.
– W planie mamy też przygotowanie scenariuszy różnego rodzaju zajęć dydaktycznych – dodaje Tomasz Buczek. – Pojawił się pomysł malowania drewnianych ptaszków, ale w ubarwieniu odpowiadającym dziko żyjącym ptakom. Malowane ptaszki to także element kultury ludowej. Dodatkowo myślimy o różnego rodzaju warsztatach, na przykład teatralnych. Na Lubelszczyźnie jest mnóstwo różnorodnych bajek, które można w odpowiedni sposób zaadaptować i zagrać na przykład w postaci teatru cieni. Można realizować zajęcia, gdzie główne role odgrywałyby ptaki.
Przewodniki dostępne są (gratis) w recepcji skansenu. Na wędrówkę ścieżką ornitologiczną należy zarezerwować około 2 godzin.
SzyK/WM
Fot. Piotr Michalski