W trakcie prac rewitalizacyjnych w Parku Radziwiłłowskim w Białej Podlaskiej odsłonięto fundamenty dawnej kuchni pałacowej.
Co możemy powiedzieć o budynku dawnej kuchni Radziwiłłowskiej? – Budynek powstał najprawdopodobniej w drugiej połowie XVII wieku. W tej chwili, mimo że mamy odsłonięty tylko fragment, wyraźnie już widzimy parę elementów przebudowy obiektu. Jak będziemy mieli całość, będziemy mogli powiedzieć, który z elementów, w jakim okresie mniej więcej powstał – mówi archeolog Mieczysław Bienia z Muzeum Południowego Podlasia.
– Cieszę się, że kolejne elementy historyczne zostały odsłonięte – mówi bialczanin Ireneusz Tymoszuk: – Widzę, że to fajna, ciekawa rzecz, na pewno do badania.
– Budynek był na głębokości ok. 10-20 cm od powierzchni i znajdował się w narożniku południowo-zachodnim Pałacu Radziwiłłowskiego. Jest widoczny dokładnie na planie Targońskiego z drugiej połowy XVIII wieku – mówi Mieczysław Bienia.
Co udało się odnaleźć podczas tych prac? – Mamy tutaj i podstawę pieca, sporo zabytków ruchomych z wypełniska, czyli fragmentów ceramiki, fajansów, porcelany, a także pojedyncze monety, guziki, plombki kupieckie, czyli wszystko to, co musiało znaleźć się w kuchni – mówi Mieczysław Bienia: – Zabytki wszystkie pochodzą mniej więcej z XVII do końca XVIII wieku. Fundamenty są w dość dobrym stanie. Spodziewaliśmy się może jakiejś lepszej konstrukcji. Tutaj widać, że część ścian jest trochę przekrzywiona, czyli budowniczy nie do końca patrzyli na poziom i pion.
– W południowej części zespołu pałacowo-parkowego rekonstruowane są obecnie fortyfikacje ziemne typu staroholenderskiego – mówi bialski konserwator zabytków Jan Maraśkiewicz: – Bastion środkowy, który rekonstruujemy, miał bardziej charakter reprezentacyjny niż ochronny, niemniej jednak dla całości fortyfikacji odtworzenie tego fragmentu jest konieczne, ponieważ pokazuje ogrom tych fortyfikacji, ich jakość i urodę. Bowiem to dzisiaj rzadkość wyjątkowa w skali kraju, a myślę, że i Europy.
Co stanie się z odsłoniętymi fundamentami kuchni Radziwiłłowskiej? – Teren jest częściowo odkryty i ogrodzony. Nasi specjaliści z Muzeum Południowego Podlasia opracowują teraz potrzebną dokumentację archeologiczną. Wspólnie rozważamy w jaki sposób wykorzystać to odkrycie – mówi prezydent Białej Podlaskiej Michał Litwiniuk:.
– Jeżeli udało nam się to odsłonić, to bez sensu byłoby zasypywać ten obiekt całkowicie. Myślę, że należałoby pokazać jego zarys na poziomie gruntu – mówi Mieczysław Bienia.
– Prace rekonstrukcyjne fortyfikacji południowych i kładki pieszej oraz budowa towarzyszącej infrastruktury na terenie naszego zespołu zamkowo-parkowego Radziwiłłów są już mocno zaawansowane – mówi prezydent Michał Litwiniuk: – Ku końcowi zbliża się etap układania ziemi i formowania nasypów oraz kształtowania fosy. Wykonawca kładzie podbudowę pod ścieżkę pieszo-rowerową pomiędzy projektowaną kładką drewnianą a ścieżką w dolinie Krzny. Trwa także budowa fundamentów pod samą kładkę, rozkładane jest okablowanie elektryczne pod projektowane oświetlenie i monitoring.
– Często pada pytanie, gdzie jest ten słynny zamek czy pałac Radziwiłłów w Białej Podlaskiej. Wiemy, że już śladu w tej chwili po nim nie ma na powierzchni, natomiast zachowały się jego fundamenty i będą one sukcesywnie odsłaniane – mówi Mieczysław Bienia.
Całkowity koszt prowadzonych prac na terenie zespołu pałacowo-parkowego Radziwiłłów to 5 milionów złotych.
Prace rewitalizacyjne zespołu pałacowo-parkowego Radziwiłłów rozpoczęły się ponad 8 lat temu. Wówczas odrestaurowany został dawny dziedziniec zamkowy, odtworzono ogrody włoskie. W ostatnim czasie między innymi odtworzona została brama koszarska, wyremontowano budynek Muzeum Południowego Podlasia oraz odtworzono część fortyfikacji ziemnych.
MaT (opr. DySzcz)
Fot. Małgorzata Tymicka