Dziś (01.04) Wielki Czwartek. Rozpoczyna on Triduum Paschalne, najważniejsze dla chrześcijan trzy dni w roku, podczas których wierni wspominają mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Triduum zaczyna się wieczorną mszą świętą w Wielki Czwartek – jest to Msza Wieczerzy Pańskiej, kończy zaś drugimi nieszporami po południu Niedzieli Wielkanocnej.
Z powodu pandemii koronawirusa liturgie zarówno Triduum, jak i świąt Wielkanocy odbędą się w reżimie sanitarnym. W nabożeństwach będzie mogła uczestniczyć ograniczona liczba wiernych. W kościołach może przebywać jedna osoba na 20 metrów kwadratowych przy zachowaniu 1,5 metra dystansu. Wierni zobowiązani są też do noszenia maseczek zakrywających usta i nos.
Zgodnie z komunikatem Episkopatu Polski, z uwagi na pandemię, przebieg liturgii będzie dostosowany do wymogów bezpieczeństwa. Chodzi tu między innymi o ograniczoną liczbę osób w kościołach, jak i pominięcie niektórych elementów liturgii, na przykład obrzędu obmycia nóg. Specjalne wytyczne przygotowały też diecezje i archidiecezje.
W wytycznych dotyczących obchodów Triduum Paschalnego metropolita lubelski arcybiskup Stanisław Budzik zaznaczył, że w mszy Wieczerzy Pańskiej pominięty będzie obrzęd obmycia nóg, a w liturgii Męki Pańskiej podczas Adoracji Krzyża „przewodniczący oddaje cześć krzyżowi przez pocałunek, pozostali przechodzą procesjonalnie przed krzyżem i oddają mu cześć przez przyklęknięcie lub skłon”.
CZYTAJ: Triduum Paschalne. Wytyczne biskupów dotyczące liturgii
Ze względu na obostrzenia wiele parafii będzie transmitować liturgie online, aby umożliwić wiernym uczestnictwo w modlitwie.
Polskie Radio Lublin zaplanowało internetowe transmisje liturgii Triduum Paschalnego z lubelskiej bazyliki Dominikanów oraz archikatedry lubelskiej. Msza Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek będzie transmitowana z lubelskiej archikatedry na Facebooku oraz na stronie Polskiego Radia Lublin. Początek o godzinie 19.00.
Uroczystość Wielkiego Czwartku upamiętnia ustanowienie Eucharystii oraz sakramentu kapłaństwa. Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Tego dnia, tradycyjnie przed południem w kościołach katedralnych jest sprawowana tzw. Msza święta Krzyżma. Olej poświęcony podczas tej mszy jest używany w ciągu roku do udzielania sakramentów chrztu, bierzmowania i namaszczenia.
Msza św. Wieczerzy Pańskiej, celebrowana wieczorem w Wielki Czwartek, rozpoczyna Triduum Paschalne. Sprawuje się ją na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, podczas której Chrystus ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje Ciało i Krew. Następnie polecił swoim uczniom, by czynili to na Jego pamiątkę. Było to ustanowienie dwóch sakramentów: kapłaństwa i Eucharystii.
W liturgii w trakcie śpiewania hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, którego nie było przez cały Wielki Post, biją dzwony. Z wieczorną mszą tradycyjnie łączy się obrzęd obmycia nóg dwunastu mężczyznom, dokonywany po homilii przez biskupa. Upamiętnia Ostatnią Wieczerzę, kiedy Jezus obmył nogi uczniom. Jego symbolikę wyjaśniają towarzyszące mu słowa „Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali…” z ewangelii według św. Jana.
W Wielki Czwartek na zakończenie liturgii następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy zwanej „ciemnicą”. Symbolizuje to uwięzienie Chrystusa przed śmiercią. Od tej chwili aż do wieczora w Wielką Sobotę, w kościołach milkną dzwony i organy, a odzywają się drewniane kołatki. Aż do Wigilii Paschalnej ołtarze pozostają bez obrusów, świec i wszelkich ozdób.
Nazwa „Triduum Paschalne” pojawiła się po raz pierwszy w 1929 roku i upowszechniła poprzez reformy liturgiczne, wprowadzone przez Piusa XII. Wcześniej stosowano termin „Triduum sacrum”.
Triduum i Wielki Tydzień zaczęto obchodzić na przełomie IV i V wieku. Początkowo było to przygotowanie do świętowania Niedzieli Wielkanocnej. Jednak Sobór Watykański II ustanowił, że Dni Paschalne już same w sobie są celebracją i obchodem Paschy, czyli przejścia od śmierci do życia, to jest Zmartwychwstania.
Obrzęd obmycia nóg w Wielki Czwartek praktykowano już w IV wieku, za czasów św. Augustyna, we wszystkich świątyniach. W średniowieczu ograniczono go do kościołów katedralnych i opackich. Królowie, dostojnicy kościelni i magnaci na znak pokory myli nogi dwunastu ubogim. Kronikarz Jan Długosz odnotował, że Władysław Jagiełło co roku mył nogi dwunastu starcom i każdemu z nich dawał po 12 groszy.
Do Rzymu zwyczaj obmycia nóg dotarł w XII wieku. Mszał Piusa V przewidywał ten obrzęd po wielkoczwartkowej mszy świętej, a mogli go dokonywać biskupi i opaci. Od 1955 roku obmycie nóg odbywa się po Ewangelii i homilii.
MaTo / IAR / opr. ToMa
Fot.archiwum