Dziś Wielki Piątek – w Kościele katolickim dzień sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to dzień pokuty, w którym obowiązuje post ścisły. To jedyny dzień w roku, gdy w kościołach nie odprawia się mszy. Odprawiana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej.
Polskie Radio Lublin przeprowadza internetowe transmisje liturgii Triduum Paschalnego z lubelskiej bazyliki Dominikanów oraz archikatedry lubelskiej. Liturgia Męki Pańskiej w bazylice Dominikanów będzie transmitowana dziś na Facebooku oraz na stronie Polskiego Radia Lublin. Nabożeństwo rozpocznie się o godzinie 18.00.
W lubelskiej archikatedrze Liturgię Wielkiego Piątku o 18.00 będzie celebrował biskup Józef Wróbel.
Kościół tego dnia nie celebruje smutku. Tajemnica Krzyża łączy się bowiem ściśle ze Zmartwychwstaniem Chrystusa. Pierwsi chrześcijanie już w III wieku śpiewali hymn, w którym krzyż jest nazywany „drzewem zbawienia”. Kościół wierzy, że ostatnim słowem Boga w historii nie jest śmierć i przemoc, lecz życie i wolność.
2 kwietnia mija także 16. rocznica śmierci Jana Pawła II. Papież odszedł do Domu Ojca o godz. 21.37.
Podczas wieczornej liturgii Wielkiego Piątku odbywa się adoracja Krzyża. Zasłonięty fioletowym suknem Krzyż jest wnoszony przed ołtarz. Celebrans odsłania ramiona Krzyża i śpiewa trzykrotnie: „Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”. Obecni odpowiadają: „Pójdźmy z pokłonem”. Następnie podchodzą i przyklękają przed nim tak jak przed Najświętszym Sakramentem. Po liturgii Krzyż zostaje w widocznym i dostępnym miejscu. Do Wigilii Paschalnej jest najważniejszym punktem w kościele.
Na zakończenie liturgii Najświętszy Sakrament przenosi się do symbolicznego grobu Chrystusa. Zostaje wystawiona monstrancja z Hostią, okryta białym, przezroczystym welonem. Symbolizuje to zdjęcie z krzyża i pogrzeb Chrystusa.
Najstarszym źródłem mówiącym o liturgicznych obchodach Wielkiego Piątku jest Dziennik Egerii, pątniczki, która w IV wieku podróżowała do Ziemi Świętej, pozostawiając opis swej pielgrzymki. Znajdujemy w nim informację o chrześcijanach, którzy w tym dniu gromadzili się w Kościele Krzyża na Golgocie, gdzie czytano fragmenty Ewangelii odnoszące się do męki Jezusa.
Liturgia jerozolimska zainspirowała kościoły na zachodzie Europy. Od VII wieku papież udawał się do bazyliki na Lateranie, w której czytano opis męki Chrystusa według św. Jana. Od średniowiecza na liturgię tego dnia składała się również procesja z krzyżem, symbolizująca drogę krzyżową Jezusa.
Od XVII wieku w Wielki Piątek organizowane są widowiska pasyjne, które przedstawiają mękę Chrystusa, od pojmania w Ogrodzie Oliwnym, poprzez sąd Piłata i Drogę Krzyżową, aż do ukrzyżowania na Golgocie.
Tradycją Wielkiego Piątku jest też strojenie Grobów Pańskich. Zwyczaj budowania Grobu wywodzi się z Jerozolimy. W Polsce upowszechnił się w XIII wieku. Przy Grobie Pańskim sprawowano specjalną straż, pełnioną przez mężczyzn. Strażnicy byli ubrani w stroje wojowników rzymskich, lub reprezentujące różne cechy rzemieślnicze albo – regiony folklorystyczne kraju. W ostatnich latach wraca się do tej tradycji.
TSpi / IAR / opr. ToMa
Fot. archiwum