Na terenie m.in. Nadleśnictwa Biłgoraj realizowany jest projekt „Restytucja i czynna ochrona głuszca w Puszczy Solskiej”. Jego celem jest utrzymanie zanikającej populacji głuszca i stworzenie warunków do jej odbudowy.
– Nasze działania ukierunkowane są na wzrost liczebności głuszców w lasach Puszczy Solskiej, czyli w jednym z jego naturalnych siedlisk i co z tym związane wzmocnienie jego populacji w tej części Polski – mówi Wojciech Smyk, starszy specjalista służby leśnej ds. zagospodarowania w Nadleśnictwie Biłgoraj: – Na dzień dzisiejszy trudno jest oszacować stan populacji gatunku. Do tej pory szacowaliśmy, że jest ok. 100-150 osobników w Puszczy Solskiej. Od ubiegłego roku prowadzimy badania genetyczne na podstawie zbieranych knotów, piór głuszca i wysyłamy do badań do Polskiej Akademii Nauk. Oni, wykonując badania, potwierdzają genotypy tych ptaków. Na wysłanych do tej pory ok. 600 próbek mamy wiarygodne wyniki co do 60-70 osobników na terenie Puszczy Solskiej.
– Głuszec to nasz największy kurak leśny, jest wielkości indyka – mówi Mariusz Szwed, nadleśniczy Nadleśnictwa Biłgoraj: – Kura jest nieco mniejsza. On woli warunki tzw. borealne, czyli związane z lasami bardziej północnymi, ale na terenie Puszczy Solskiej jest dużo bagien, gdzie drzewa są karłowe i nieco przypominają północną tajgę, przechodzącą wręcz w tundrę, dlatego on tu odnajduje swoje optimum życiowe.
– To bardzo rzadki gatunek, ponieważ występuje na terenie naszego kraju tylko w kilku izolowanych populacjach, m.in. w Karpatach, Puszczy Solskiej, Lasach Janowskich, jak również w Puszczy Augustowskiej – mówi Weronika Śliwińska, stażystka Nadleśnictwa Biłgoraj: – Ptak ten był bardzo często występujący jeszcze do drugiej połowy XX wieku. Jego populacja, w związku z szeregiem czynników, zaczęła nagle spadać. Został on w tym czasie objęty ochroną gatunkową. Aktualnie jest to gatunek objęty ochroną ścisłą na terenie naszego kraju. W momencie, kiedy występuje w jakimś konkretnym siedlisku, miejsce to zostaje objęte w ramach sieci Natura 2000.
– Uzyskaliśmy 15 młodych ptaków: 9 samców i 6 samic – mówi Dawid Bielak, pracownik terenowy przy projekcie „Restytucja i czynna ochrona głuszca w Puszczy Solskiej”: – Metodą, jaką wprowadzamy te głuszce na wolność, jest metoda „born to be free”. Odbywa się to na zasadzie adaptacji ptaków. Samica, jedna z tych młodych matek, jest w wolierze adaptacyjnej. W momencie wypuszczenia ptaków na wolność one wracają do niej i przyzwyczajają się do otoczenia. Ta metoda jest najbardziej funkcjonalna w lesie. Ptaki są zbadane, mamy nadzór weterynaryjny, prowadzimy też badania genetyczne. W momencie wypuszczenia ptaków pobieramy od nich próby genetyczne i genotyp zostaje zapisany w naszej bazie danych. W momencie pobierania prób z natury jesteśmy w stanie stwierdzić czy te ptaki to są te, które wypuściliśmy.
– Potrafimy przetrzymać te ptaki, wypuścić je i one po tych wszystkich naszych zabiegach potrafią przeżyć i zasilić naszą populację, która była trochę osłabiona w sensie genetycznym, gdyż jest to populacja oddzielona od innych, a wiadomo, że krzyżowanie wsobne prowadzi do osłabienia puli genetycznej – mówi Mariusz Szwed: – My, sprowadzając ptaki z hodowli w Leżajsku mamy zapewnione, że co najmniej 50 procent genów jest z głuszców lubelskich, natomiast druga połowa to są inne geny. Dzięki takiemu mieszaniu krwi chcemy doprowadzić do odświeżenia genetycznego tej naszej populacji.
– Głuszec to wizytówka naszego nadleśnictwa – podkreśla Weronika Śliwińska: – Mamy go wpisanego w herbie. Sama hodowla głuszca jest swego rodzaju misją. Nie wyobrażamy sobie lasów biłgorajskich bez głuszca.
Leśnicy obrączkują wszystkie ptaki, a co trzeci otrzymuje specjalny nadajnik, dzięki któremu aktywność głuszca i jego przemieszczanie się jest monitorowane. Poza tym leśnicy dbają o spokój zwierząt, odsuwając ich adaptację w środowisko naturalne z dala od szlaków rowerowych i pieszych.
Odławiane są także i przenoszone drapieżne ptaki oraz zmniejszana jest populacja lisów, borsuków czy kun, które są naturalnymi wrogami głuszca.
TsF/ opr. DySzcz
Fot. Nadleśnictwo Biłgoraj