W czwartek, w wieku 92 lat, zmarł Zbigniew Galperyn „Antek” – żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, powstaniec warszawski ze Zgrupowania „Chrobry I”, prezes Związku Powstańców Warszawskich. Informację o jego śmierci podało Muzeum Powstania Warszawskiego.
Galperyn urodził się 18 maja 1929 r. w Warszawie. Miał dziesięć lat, kiedy wybuchła II wojna światowa.
W czasie okupacji wraz z rodziną mieszkał w centrum Warszawy. – To było pięć lat okupacji i niesamowite bestialstwo Niemców w stosunku do Polaków i ziem zajętych przez Niemców było zupełnie inne niż w innych krajach – powiedział Zbigniew Galperyn w wywiadzie udzielonym Polskiej Agencji Prasowej w 2018 r.
Swoją konspiracyjną służbę rozpoczął jako harcerz, podobnie jak wielu innych młodych ludzi. – Byłem w Szarych Szeregach, co było zresztą związane ze szkołą tak jak u wielu osób, ale w 1943 roku chciałem dostać się do Armii Krajowej, tym bardziej, że w naszym mieszkaniu odbywały się (tajne) szkolenia. No oczywiście nie chcieli mnie przyjąć, bo byłem za młody – wspominał Galperyn i dodał, że udało mu się „przekonać” swoich dowódców, że jest starszy. – Podałem, że się urodziłem rok wcześniej. Byłem młodym, wysportowanym tak, że nie budziło to żadnej wątpliwości i w niektórych dokumentach do dziś mam, że jestem z 1928 roku (w rzeczywistości z 1929 roku) i nawet legitymację AK-owską z czasów powstania mam na ten rok urodzenia. Wszystko inne – dzień i miesiąc – to się zgadzało – opowiadał.
Podczas Powstania Warszawskiego służył jako jeden z ponad 400-450 żołnierzy w Batalionie „Chrobry I”. Walczył m.in. na Woli i Starym Mieście; ranny został w Pasażu Simonsa – reducie blokującej Niemcom dostęp do Starego Miasta.
– Nasze pokolenie było wychowywane i przygotowywane do tej walki i dlatego nic już nie mogło powstrzymać wybuchu Powstania latem 1944 roku – ocenił Galperyn w rozmowie z PAP. – Etos powstania wiąże się jeszcze z patriotyzmem, z oddaniem dla ojczyzny… Najcenniejsze jest życie, ale wszyscy chcieli walczyć i oddawali je w imię wolności ojczyzny – podkreślił.
Po kapitulacji znalazł się w niewoli niemieckiej. Wyjechał z Warszawy razem z rannymi; dotarł do szpitala w Milanówku.
Następnie przebywał w Krakowie. Po wojnie początkowo pracował w zakładzie rzemieślniczym w Skolimowie. W 1950 r. zdał egzamin maturalny, następnie studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował jako ekonomista, był zatrudniony m.in. przy odbudowywaniu Skopje po trzęsieniu ziemi w 1963 r.
Zbigniew Galperyn pełnił funkcję sekretarza i wiceprezesa Towarzystwa Urbanistów Polskich. Był również zaangażowany w działalność społeczną i kombatancką. Był wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawy. Był podpułkownikiem WP w stanie spoczynku.
Został odznaczony Krzyżem Walecznych (1944), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2014), Medalem Pro Patria (2012), Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2015), a także odznaką „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”. Został również uhonorowany Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy.
Zmarł 23 września, w wieku 92 lat.
RL / PAP / opr. ToMa
Fot. PAP/Mateusz Marek