Pomimo pandemii odbędzie się 35. kwesta na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków na najstarszej lubelskiej nekropolii przy ul. Lipowej. Nie wiadomo jednak jeszcze w jakiej formie – stacjonarnej czy internetowej.
– Musimy ustalić kilka istotnych kwestii – mówi przewodnicząca Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków w Lublinie, Marta Goździowska-Łubkowska. – Oczywiście jest to zależne od tego, jaką będziemy mieli sytuację w kraju. Chodzi o sytuację pandemiczną i pewne decyzje, które mogą być w związku z nią podjęte. W 2020 roku cmentarze zostały zamknięte dość nagle, więc nie było możliwości organizowania zbiórki w takiej formie, w jakiej byliśmy do niej przyzwyczajeni. Nie można było spotkać kwestarzy na różnych cmentarzach w Lublinie. W tym roku całym sercem chcemy tej zbiórki, ale dla nas, organizatorów, trudną kwestią jest takie zorganizowanie liczenia tych pieniędzy, żeby wszystkie procedury związane z obostrzeniami zostały zachowane. Wszyscy, którzy tworzymy Społeczny Komitet Odnowy Zabytków komitet, mocno się nad tym zastanawiamy.
Nawet jeżeli cmentarze nie zostaną w tym roku zamknięte, stacjonarna zbiórka na odnowę zabytkowych nagrobków wciąż stoi pod znakiem zapytania.
– Jeśli przeniesiemy się do Internetu, to zdajemy sobie sprawę, że nasze działania będą musiały być bardzo intensywne, bo nie pozostało nam dużo czasu do 1 listopada – dodaje Marta Goździowska-Łubkowska. – Wiemy, że w wypadku formy internetowej kwoty są o wiele mniejsze niż w normalnym, stacjonarnym trybie zbierania pieniędzy. Podczas zbiórek organizowanych na cmentarzu było to około 100 tysięcy złotych. Natomiast zbiórka internetowa, która miała miejsce w tamtym roku, przyniosła kwotę 12 tysięcy. Jest więc duża dysproporcja.
Radio Lublin od początku towarzyszy kweście, nie tylko pomagając w zbiórce, ale także udostępniając swoje pomieszczenia kwestarzom.
– Cmentarz przy ul. Lipowej został założony w 1794 roku. Można określić go jako galerię rzeźby na wolnym powietrzu – mówi Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Dariusz Kopciowski. – Najstarszą płytą nagrobną jest płyta Marcina Szybichera, rajcy miejskiego. Pierwszy nagrobek, jaki można wyróżnić, to grupa anioła z żałobnicą na nagrobku Bobrowskich z 1888 roku. Drugi to Anioł, uskrzydlony geniusz. Autorem tej rzeźby na nagrobku Boczkowskich jest Antoni Kurzawa. Nie wiem, co będzie z tą kwestą. Zobaczymy. Ona ma ogromne znaczenie, bo dotyczy nagrobków, które w wielu przypadkach są już opuszczone i niszczeją na wolnym powietrzu. Środki finansowe pozwalają na podjęcie przy nich prac konserwatorskich.
– Nagrobki i groby, które nie mają już swoich dysponentów, z jednej strony są obciążeniem, bo nie ma środków na ich utrzymanie, a z drugiej strony są bogactwem – zaznacza ks. Cezary Kostro, rektor kościoła pw. Wszystkich Świętych w Lublinie, który zarządza cmentarzami przy ul. Lipowej i Unickiej. – Patrząc na setki opuszczonych i zaniedbanych przez ząb czasu nagrobków, przypominamy sobie ciągle, ilu Polaków zginęło w kolejnych wojnach. Przepisy w tej chwili nie umożliwiają zarządowi cmentarza uzyskania wsparcia środkami publicznymi. Dlatego są organizowane zbiórki – żeby działać.
– To przeważnie stare groby zasłużonych ludzi. Trzeba o nich pamiętać. Nieraz nikt nie przychodzi i groby są zaniedbane – mówi jeden z mieszkańców.
– Są groby bardzo stare, zniszczone. A ten cmentarz ma swoje tradycje. Dlatego uważam, że należy o niego dbać – dodaje kolejna mieszkanka.
– Nie myślę, że będzie to klapa. Oprócz tego, że zbieramy pieniądze w takiej czy innej kwocie, dajemy świadomość społeczną tego, czym jest cmentarz, nekropolia, historia – tłumaczy Marta Goździowska-Łubkowska. – To też jeden z naszych celów statutowych – tworzenie świadomości, szczególnie wśród ludzi młodych. Może właśnie dlatego bardziej postawimy na ludzi młodych, którzy dobrze poruszają się po wirtualnym świecie, żeby poprzez ich działania ta zbiórka, jeśli będzie internetowa, przyniosła nam dużo większe kwoty.
W ubiegłym roku za zebrane ponad 12 tysięcy złotych udało się odnowić 2 nagrobki na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie. Po zbiórkach w tradycyjnej formie – gdzie zbierano kwoty rzędu 100 tysięcy złotych – odnawiano średnio 10 nagrobków.
Ostateczna decyzja, w jakiej formie odbędzie się tegoroczna kwesta, ma zapaść w najbliższą środę, 20 października.
MaTo / opr. WM
Fot. archiwum