26 listopada 1891 roku w miasteczku Skole na Ukrainie urodził się dr Janusz Peter. Drugą połowę swojego życia spędził w Tomaszowie Lubelskim. Dziś (26.11) w tamtejszym Muzeum Regionalnym świętowano jego 130. urodziny.
– Szczebrzeszyn ma dr. Klukowskiego, Tomaszów ma dr. Petera – mówi dyrektor Muzeum Regionalnego im. dr. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Robert Czyż. – Janusz Peter był nie tylko tomaszowskim lekarzem, dyrektorem tomaszowskiego szpitala, ale również swoistym filantropem – osobą, która bardzo dużo dawała innym w swojej działalności. Przede wszystkim stworzył Muzeum Regionalne, był cenionym zbieraczem z dziedziny archeologii, prowadził amatorsko wykopaliska wspólnie z pracownikami szpitala, ale również zajmował się etnografią, numizmatyką, historią.
– Przybył do tego kresowego miasta w 1927 roku i objął stanowisko dyrektora szpitala, który wówczas bardziej przypominał przytułek niż lecznicę – mówi Janusz Brodowski, sekretarz miasta Tomaszów Lubelski, autor biografii dr. Janusza Petera. – W ciągu swojego życia, 36 lat pracy, doprowadził ten szpital do postaci takiej małej kliniki, która u schyłku jego życia na dziesięciu oddziałach specjalistycznych zatrudniała 35 lekarzy i posiadała 500 łóżek.
– Od 2 sierpnia 1959 roku byłam położną – mówi Zofia Kulik. – Zostałam przyjęta do pracy właśnie przez pana doktora Janusza Petera. Dobrze mi się pracowało. Był dla mnie bardzo dobry, opiekuńczy dla biedniejszych, młodych pracowników, dla starszych i zasłużonych. Wymagał bardzo wiele. Nie lubił leniów. Brał pobory, ale nigdy nie dla siebie, tylko zawsze na szpital, na rozbudowę, na powstanie nowych oddziałów.
– Janusz Peter jest też pisarzem – zaznacza Robert Czyż. – W roku 1947 stworzył pierwszą w historii miasta Tomaszowa monografię zatytułowaną „Z przeszłości miasta kresowego”. Wydał ją własnym sumptem, ale również rozdał.
– Zbierał materiały historyczne – mówi Janusz Brodowski. – Owocem tych zbiorów było osiem publikacji na temat historii regionu i ziemi tomaszowskiej. Do najważniejszych możemy zaliczyć zbiór relacji i opowieści partyzantów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich „Tomaszowskie za okupacji”, który liczy 109 artykułów – dodaje.
– Gdy doktor umierał w roku 1963, jego pogrzeb był jedną z największych manifestacji w historii Tomaszowa Lubelskiego, bo proszę sobie wyobrazić, że podczas mroźnej zimy odnotowano blisko 70 żywych wieńców kwiatów, które były złożone właśnie na grobie Janusza Petera – podkreśla Robert Czyż.
– Społeczeństwo po jego śmierci nie zapomniało o nim – mówi Janusz Brodowski. – Jedna z ulic przybrała imię dr Janusza Petera, podobnie jak Muzeum Tomaszowskie, Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne, Szkoła Podstawowa nr 3. W 2010 roku dr Peter został pośmiertnie honorowym obywatelem Tomaszowa Lubelskiego, a w 2014 roku na tomaszowskim rynku stanęła ławeczka dr Petera. Osoby, które na niej usiądą i dotkną stetoskopu mogą liczyć na szczęście w przyszłości.
Z okazji urodzin muzeum przygotowało wystawę poświęconą osobie, działalności i zbiorom dra Petera, którą można oglądać do końca lutego 2022 r.
AP/ opr. DySzcz
Fot. Agnieszka Piela