Rzecznik rządu Piotr Müller powiedział, że w przyjętym w poniedziałek (07.03) projekcie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy jest przepis pozwalający nadać im numer PESEL. Po konferencji z udziałem premiera rzecznik odpowiadał na pytania Polskiego Radia o szczegóły tej procedury.

– W tej ustawie, którą dzisiaj przyjęliśmy, jest przepis, który pozwala osobie, która przekroczyła granicę w związku z sytuacją na terenie Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym, zarejestrować się w polskich urzędach i nadać numer PESEL – zaznaczył Piotr Müller.

CZYTAJ: Premier Morawiecki o specustawie dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy

Jak wyjaśnił, taka osoba będzie mogła korzystać również z takich aplikacji jak Profil Zaufany oraz z tożsamości elektronicznej.

Rzecznik rządu wyjaśniał, że to pozwoli też na ustalenie dokładnej liczby uchodźców, którzy pozostaną w Polsce, a nie jedynie przejeżdżają przez nasz kraj, by dostać się do krajów zachodniej Europy. – Jeżeli chodzi o to, właśnie w tym momencie, gdy dojdzie do rejestracji tych wszystkich osób na terenie kraju – a one będą się chciały rejestrować, dlatego że z tego będą wynikały konkretne uprawnienia do pracy, do świadczeń – wtedy będzie można powiedzieć de facto o ostatecznej liczbie osób, które zdecydowały się na wybór Polski. Bowiem to będzie taka weryfikacja rzeczywistych wyborów – mówił.

Pobyt uchodźców w Polsce będzie legalny przez 18 miesięcy

– Wprowadzamy zasadę, że przekroczenie granicy w okresie konfliktu zbrojnego, zarejestrowanie tego przekroczenia przez Straż Graniczną, daje tym osobom z Ukrainy prawo do legalnego pobytu przez 18 miesięcy na terenie naszego kraju, z możliwością przedłużenia, jeżeli sytuacja będzie tego wymagała, o kolejne 18 miesięcy – poinformował wcześniej minister spraw wewnętrznych i administracji Mariusz Kamiński..

Szef MSWiA wskazał, że rząd chce również, aby takie osoby mogły w Polsce legalnie pracować, miały dostęp do służby zdrowia, a małoletni mogli korzystać z edukacji. – Żeby uporządkować tę sytuacje, a też ułatwić życie naszym sąsiadom, którzy w wyniku tych tragicznych wydarzeń, są na terenie naszego kraju, naszym przyjaciołom z Ukrainy, każdy z nich otrzyma numer PESEL – poinformował ponadto Kamiński.

Jak zaznaczył, w systemie będą zaznaczeni jako obywatele Ukrainy. Numer PESEL umożliwi im korzystanie z szeregu usług publicznych w Polsce, w tym utworzenie Profilu Zaufanego czy legalne zakładanie firm.

Od początku rosyjskiego ataku na Ukrainę do Polski przybyło 1 milion 85 tysięcy uchodźców.

Pobyt Ukraińców, którzy wjechali do Polski po ataku Rosji na Ukrainę, uznaje się za legalny przez 18 miesięcy. Będą mogli wnioskować o PESEL, a po 9 miesiącach o pobyt czasowy na 3 lata. Legalny pobyt Ukraińców, którzy byli w Polsce przed atakiem, będzie przedłużany – przewiduje projekt specustawy.

Projekt specustawy wpłynął do Sejmu

Przyjęty w poniedziałek przez Radę Ministrów projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wieczorem tego dnia wpłynął do Sejmu. Ureguluje on kwestie m.in. związane z legalnością pobytu Ukraińców w Polsce.

Projekt przewiduje, że pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski w związku ze zbrojną agresją Rosji i zadeklarował zamiar pozostania w Polsce, uznaje się za legalny przez 18 miesięcy (licząc od 24 lutego). Termin, do którego obowiązywać będzie ta zasada, zostanie określony w rozporządzeniu Rady Ministrów.

Przepis ten nie będzie dotyczył Ukraińców, którzy już posiadają zezwolenie na pobyt stały, czasowy, pobyt rezydenta długoterminowego UE lub zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy czy ochronę uzupełniającą. Nie dotyczyć będzie też osób, które złożyły wniosek o ochronę międzynarodową lub zadeklarowały zamiar złożenia takiego wniosku.

Ukrainiec, który przyjechał do Polski po wybuchu wojny i jego pobyt na podstawie projektowanego przepisu uznawany jest za legalny, będzie mógł w dowolnym organie gminy w złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL. Wnioski powinny być składane osobiście, na piśmie, opatrzone podpisem, wraz ze zdjęciem wnioskujących. Zostaną od nich też pobrane odciski palców, przy czym nie będzie to dotyczyć dzieci do 12 lat.

Tożsamość osoby ubiegającej się o PESEL będzie potwierdzana w oparciu o dostępne dokumenty, w tym te nieważne, jak paszport, dowód, Karta Polaka, prawo jazdy, a w przypadku dzieci – akt urodzenia. W przypadku braku dokumentów, nadanie PESEL będzie możliwe na podstawie oświadczenia złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenie.

Ponadto w celu ułatwienia dostępu do usług publicznych online projekt przewiduje, że wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy będą mogli uzyskać Profil Zaufany. Zgodnie z projektem przy składaniu wniosku o PESEL, Ukrainiec będzie mógł zaznaczyć, że chce, aby wpisano jego dane do rejestru danych kontaktowych (RDK) i jednocześnie wnioskować o PZ.

Zgodnie z projektem komendant główny Straży Granicznej będzie prowadził rejestr obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski i złożyli wnioski o PESEL. W rejestrze znajdować się będą dane uchodźców, termin przekroczenia przez nich granicy i złożenia wniosku oraz informacje o końcowej dacie ich pobytu uznawanego za legalny.

Uprawnienie Ukraińca, którego pobyt uznawany jest za legalny, będzie niezależne od innych praw do wjazdu i pobytu w Polsce. Ponadto zgodnie z projektem uprawnienie to Ukrainiec straci, jeśli wyjedzie z Polski na dłużej niż miesiąc. Krótszy wyjazd nie spowoduje utraty tego uprawnienia.

Projekt specustawy reguluje także kwestię dalszej legalizacji pobytu Ukraińców, których pobyt w związku z wojną jest uznawany za legalny. Takim osobom na ich wniosek będzie jednorazowo udzielane zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat. – Obywatel Ukrainy będzie obowiązany do złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy od dnia legalnego wjazdu do Polski, a nie później niż w okresie 18 miesięcy od tej daty. Wniosek złożony przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu będzie pozostawiony bez rozpoznania – zaznaczono w uzasadnieniu do projektu.

Zgodnie z projektem obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy na podstawie tego przepisu, jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.

Projektowane przepisy regulują ponadto kwestie przedłużenia pobytu Ukraińcom, którzy byli już legalnie w Polsce w dniu ataku Rosji na Ukrainę. Terminy m.in. ważności wizy krajowej, zezwoleń na pobyt czasowy, czy też termin do opuszczenia Polski lub dobrowolnego powrotu, które przypadają po 24 lutego, zostaną z mocy prawa przedłużone do 31 grudnia 2022 roku.

RL / PAP / opr. ToMa

Fot. Piotr Michalski