2 maja jest Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. W trakcie powstania listopadowego ówczesny Sejm przyjął uchwałę, w której ustalono kolor biało-czerwony jako barwy narodowe.
– Kolory i ich układ na fladze nie są dziełem przypadku – mówi profesor Krzysztof Gombin z Katedry Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. – Zostały one wzięte z heraldyki. Zanim pojawiła się flaga i narodowe barwy, był już herb. Tym herbem był orzeł biały – w heraldyce właściwie srebrny – na czerwonym tle. W czasach nowożytnych pojawiła się praktyka, że nosiło się tzw. barwy, czyli kolory wzięte od godła herbowego i od pola (czyli powierzchni tarczy herbowej). Odnosiło się to nie tylko do herbu państwowego. Często podobne rzeczy praktykowali magnaci.
CZYTAJ: Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej w Lublinie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątem o proporcjach 5:8, podzielonym na dwa poziome pasy: biały (u góry) i czerwony (na dole).
Flaga państwowa jest pod ochroną prawną. Za jej znieważanie, niszczenie lub celowe uszkodzenie może grozić kara pozbawienia wolności.
Dzień Flagi został ustanowiony uchwałą Sejmu w 2004 roku, by propagować wiedzę o polskiej tożsamości oraz symbolach narodowych. Wybór dnia nie był przypadkowy i ma uzasadnienie historyczne – właśnie 2 maja, w 1945 roku, polscy żołnierze zawiesili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie. Zdobywając stolicę hitlerowskich Niemiec, przyczynili się do zakończenia działań wojennych w Europie.
Kolejny powód, dla którego Dzień Flagi jest obchodzony 2 maja, to fakt, że w komunistycznej Polsce właśnie tego dnia, po Święcie Pracy, obywatele mieli nakaz usuwania flag narodowych, by nie wisiały podczas – nieuznawanego przez władze – święta Konstytucji 3 maja.
Polska flaga, składająca się z dwóch równych, poziomych pasów – białego i czerwonego – oficjalnie została uznana za symbol narodowy w 1919 roku, rok po uzyskaniu przez Polskę niepodległości po latach zaborów. Same barwy – biel i czerwień – już wcześniej były uznawane za narodowe. Jako jedne z nielicznych na świecie mają pochodzenie heraldyczne – wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, i bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na fladze biel znalazła się u góry, ponieważ w polskiej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła.
Poza granicami Polski oficjalnym symbolem naszego kraju jest flaga z polskim orłem na białym pasie. Używa się jej jedynie w celach dyplomatycznej reprezentacji Rzeczypospolitej Polskiej.
Flaga jest znakiem symbolizującym suwerenność państwową lub narodową. Jej wygląd zwykle nawiązuje do tradycji historycznej państwa. Henry Ward Beecher, amerykański reformator religijny, tak pisał o fladze: – Patrząc na flagę państwową, dociekliwy umysł widzi nie tylko flagę, lecz samo państwo i niezależnie od jego symboli i insygniów widzi na fladze przede wszystkim formę rządów, pryncypia, prawdy i historię narodu, który jej używa.
Kwestie prawne związane z polskimi symbolami narodowymi reguluje ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Została uchwalona w 1980 roku, później była wielokrotnie nowelizowana.
Zgodnie z ustawą każdy może legalnie wywieszać flagę narodową nie tylko z okazji świąt państwowych, ale także z okazji uroczystości i wydarzeń z życia prywatnego. Towarzyszy temu jeden warunek – flaga ma być otoczona należną czcią i szacunkiem.
FiKar / IAR / opr. ToMa
Fot. archiwum