2 maja jest obchodzony Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. To jedno z najmłodszych świąt państwowych. Zostało ustanowione w 2004 roku.
– Tego dnia oprócz flagi należy pamiętać o pozostałych symbolach narodowych, które są często przez Polaków mylone – mówi profesor Krzysztof Gombin z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w rozmowie z Filipem Karmanem.
Dlaczego ten a nie inny dzień został ustanowiony świętem polskiej flagi?
– 1 maja w czasach PRL-u eksponowano flagi państwowe w opozycji do tego, że niektórzy wywieszali flagi 3 maja. Praktyką ówczesnych władz było, żeby 3 maja tych flag już absolutnie nie było. Bo 3 maja był traktowany jako święto opozycji przeciwko władzy komunistycznej. Po 1989 roku nastąpił swoisty kompromis i flagi są eksponowane od 1 do 3 maja, łącznie z 2 maja, który stał się dodatkowym dniem świątecznym, tym razem Dniem Flagi – mówi profesor Krzysztof Gombin.
CZYTAJ: Mariusz Błaszczak: Święto Flagi RP to dzień jedności wszystkich Polaków
Skąd pochodzą kolory i układ naszej flagi?
– Kolory i ich układ na fladze nie są dziełem przypadku – mówi profesor Krzysztof Gombin. – Zostały one wzięte z heraldyki. Zanim pojawiła się flaga i narodowe barwy, był już herb. Tym herbem był orzeł biały – w heraldyce właściwie srebrny – na czerwonym tle. W czasach nowożytnych pojawiła się praktyka, że nosiło się tzw. barwy, czyli kolory wzięte od godła herbowego i od pola (czyli powierzchni tarczy herbowej). Odnosiło się to nie tylko do herbu państwowego. Często podobne rzeczy praktykowali magnaci. Notabene były to też często kolory biało-czerwone. Oczywiście godło jest ważniejsze od pola, dlatego na górze jest kolor biały, a na dole czerwony – wyjaśnia profesor Krzysztof Gombin.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Uroczyste podniesienie flagi Rzeczypospolitej Polskiej na maszt na balkonie Urzędu Miasta Lublin
– Kiedy te barwy stały się narodowymi? Wiemy, że były noszone już w czasach Konstytucji 3 maja. Natomiast pierwszy raz Sejm oficjalnie zajął się tym w okresie powstania listopadowego. A ostatecznie biel i czerwień stały się barwami narodowymi po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 roku – mówi profesor Krzysztof Gombin.
CZYTAJ: Michał Mulawa: Biało-czerwona flaga to symbol dumy z naszego państwa
Święto Flagi Rzeczypospolitej Polskiej ma przypominać o poszanowaniu także innych symboli narodowych – zaznaczają heraldycy. Chodzi m.in. o hymn czy godło państwowe.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Uroczyste podniesienie flagi Rzeczypospolitej Polskiej na gmachu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego
– Trzeba wiedzieć, że godło i herb to nie to samo – mówi prof. Krzysztof Gombin. – Herbem Rzeczypospolitej Polskiej jest biały orzeł na czerwonym tle. Godłem jest sam orzeł. W heraldyce godło to jest to, co się na tarczy z tłem znajduje.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Uroczyste podniesienie flagi Rzeczypospolitej Polskiej na maszt przed gmachem Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego
– Uważam, że z upowszechnianiem symboli narodowych trzeba postępować jednak ostrożnie. Bowiem i herbowi, i godłu należy się szacunek. A ten orzeł pojawia się często w miejscach, w których pojawiać się nie powinien, jako pewien element dekoracyjny czy na przykład jako orzeł z czekolady, który był upowszechniany kilkanaście lat temu. Były też próby odśpiewywania hymnu na nową nutę, co uważam za nie najlepszy pomysł – stwierdza profesor Krzysztof Gombin.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Lublinianie uczcili Dzień Flagi
Flaga państwowa jest pod ochroną prawną. Za jej znieważanie, niszczenie, lub celowe uszkodzenie może grozić kara pozbawienia wolności.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Lech Sprawka: Flaga to jeden z elementów narodowej tożsamości
FiKar / opr. ToMa
Fot. Piotr Michalski