Oddajemy cześć reprezentantom majestatu Rzeczypospolitej – napisał prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników niedzielnych uroczystości pożegnania prezydentów RP w Newark. 12 listopada prezydenci Raczkiewicz, Zaleski i Ostrowski spoczną w Świątyni Opatrzności Bożej.
Prezydent podkreślił, że działalność prezydentów II RP na uchodźstwie była częścią długiej walki o odzyskanie niepodległości. – Z wdzięcznością spoglądamy na ich wysiłki i ze wzruszeniem powitamy ich w ojczyźnie – podkreślił prezydent w liście odczytanym przez ministra w Kancelarii Prezydenta Andrzej Dera. Zdaniem prezydenta symboliczny powrót prezydentów II RP jest szczególnie istotne w kontekście kończących się obchodów stulecia odzyskania niepodległości.
Andrzej Duda dodał, że prezydenci byli uosobieniem polskiej państwowości i etosu niepodległości. – Oddajemy cześć reprezentantom majestatu Rzeczypospolitej – napisał prezydent.
Głos zabrał także działacz harcerstwa polskiego w Wielkiej Brytanii, ostatni żyjący członek rządu RP na uchodźstwie Tadeusz Musioł. Wspominając okres swojej służby w rządzie RP powiedział, że pełnił ją, mimo że nigdy nie marzył, że dożyje odzyskania przez Polskę niepodległości. Musioł był ministrem-podsekretarzem stanu w drugim rządzie premiera Kazimierza Sabbata w latach 1978-1979. Jak sam powiedział, był jednym z najmłodszych działaczy polskiej emigracji, którzy pełnili funkcje rządowe.
Przedstawiciel rodzin zmarłych prezydentów Jan Ostrowski mówił, że bardzo szybko wyraził zgodę na przeniesienie szczątków swojego krewnego do Polski. Podkreślił, że ich pochówek w Świątyni Opatrzności Bożej będzie „ważnym symbolem oraz inspiracją dla kolejnych pokoleń”.
Burmistrz Newark-on-Trent Laurence Goff został uhonorowany odznaczeniem Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej przyznany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Jak podkreślają organizatorzy jest to „wyraz wdzięczności narodu polskiego za wieloletnią opiekę nad grobami polskich bohaterów II wojny światowej oraz przedstawicieli władz RP na uchodźstwie”. Zwracając się do polskiej delegacji powiedział, że opiekowanie się grobami poległych i zmarłych Polaków było przywilejem. Zapewnił, że mieszkańcy Newark nie zapomną, że w ich mieście spoczywali prezydenci RP i wciąż będą dbali o groby polskich żołnierzy. Cmentarz w Newark to największa nekropolia polskich lotników poległych w czasie II wojny światowej.
CZYTAJ: W niedzielę w Newark odbędzie się pożegnanie szczątków trzech prezydentów II RP
Jeden z potomków prezydenta Ostrowskiego, Daniel Ostrowski, zaśpiewał piosenkę „Nowhere else to go”. – Piosenka została napisana z myślą o historii mojego wuja – prezydenta Ostrowskiego. Jej tematem jest nieprzerwana suwerenność Polski i to, że pewne miejsca, ludzie i pojęcia żyją w naszych sercach nawet wtedy, gdy są chwilowo utracone – podkreślił w wypowiedzi dla organizatorów uroczystości.
Uroczystość w ratuszu Newark poprzedziła msza w miejscowym kościele p.w. św. Marii Magdaleny. W homilii biskup polowy Wojska Polskiego Wiesław Lechowicz powiedział, że polscy prezydenci ocalili Polskę. – Dziękujemy Wam, że byliście niepodległą Polską – podkreślił. Przypominając biografie prezydentów powiedział, iż łączącą ich cechą było podtrzymywanie nadziei na niepodległą Polskę. – Nie doczekali realizacji tego marzenia, ale ich wysiłki podtrzymywały naród na duchu – powiedział biskup polowy WP.
W czasie mszy trumny prezydentów zostały udekorowane proporcami prezydenta RP oraz Orderami Orła Białego, który z racji sprawowanego urzędu przysługuje każdemu prezydentowi RP oraz Orderami Wojennymi Virtuti Militari (tym drugim odznaczeniem byli wyróżnieni prezydenci Raczkiewicz i Ostrowski). Po zakończeniu homilii trumny ze szczątkami prezydentów opuściły świątynię w asyście żołnierzy Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Do Polski zostaną przywiezione 12 listopada.
Urząd prezydentów RP na uchodźstwie sprawowali kolejno: Władysław Raczkiewicz, August Zaleski, Stanisław Ostrowski, Edward Raczyński, Kazimierz Sabbat i Ryszard Kaczorowski. Trzej pierwsi spoczną w nowo powstałym Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie w Świątyni Opatrzności Bożej. W tej świątyni od 2010 r. jest pochowany prezydent Ryszard Kaczorowski. Drugi z prezydentów II RP, którzy dożyli odzyskania niepodległości, Edward Bernard Raczyński zmarł w 1993 r. i został pochowany w rodowej kaplicy w Rogalinie w Wielkopolsce. Na londyńskim Cmentarzu Gunnersbury spoczywa Kazimierz Sabbat.
PAP / RL / opr. AKos
Fot. PAP/Mateusz Marek