W Zamościu zakończyły się uroczystości 80. rocznicy wysiedleń ludności Zamojszczyzny. W wydarzeniu wziął udział m.in. zamościanin, gen. brygady Służby Wywiadu Wojskowego Marek Łapiński.
– Mój dom rodzinny stoi przy ul. Okrzei, przy której był obóz dla wysiedlonej ludności Zamojszczyzny – wspomina gen. Łapiński. – Ta historia zdarzyła się na tych oczach, na oczach moich dziadków, mojego ojca. Kromka chleba to było wtedy bardzo dużo. Tato robił w dachu otwór i z procy strzelał kawałkami chleba na teren obozu. Kiedy następowała noc, mieszkańcy Zamojszczyzny podchodzili chyłkiem, bo za rzucenie kromki chleba była kara śmierci. Przerzucali tę żywność. Te wspomnienia były w domu rodzinnym. Przekazuję je dzieciom i innym, żeby pamiętać. To nasza powinność.
Wczoraj w uroczystościach uczestniczył prezydent RP Andrzej Duda. Dziś w Zespole Szkół im. Dzieci Zamojszczyzny odbyła się uroczysta akademia i otwarto okolicznościową wystawę Instytutu Pamięci Narodowej, a trzydniowe obchody zakończy konferencja naukowa.
Na uroczystości przybyli świadkowie tamtych wydarzeń, dorosłe Dzieci Zamojszczyzny.
– Pamięć już trochę zawodzi, ale takich wydarzeń nie da się zapomnieć – mówi Stefan Tyburski, wysiedlony z Uchań. – W czasie pobytu tutaj w baraku ciągle był jęk ludzi. Codziennie rano wynosili zmarłych. W nocy umierały dzieci, umierali starsi ludzie, także trudno o tym zapomnieć.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Przemarsz i złożenie wieńców przed pomnikiem Walki i Męczeństwa w Skierbieszowie
Pobyt w obozie przejściowym w Zamościu wspomina Jadwiga Czerw, najmłodsze żyjące Dziecko Zamojszczyzny: – Jedliśmy zupę z brukwi i ogryzki po jabłkach, skórki chleba. Mama żuła to i dawała nam jeść. To były czasy… trudne są dzisiaj i kiedyś, ale mało porównywalne.
Niemiecka akcja wysiedleńcza rozpoczęła się w listopadzie 1942 roku. Do sierpnia 1943 roku deportowano ponad 110 tysięcy mieszkańców regionu. Dramatyczny los dotknął również 30 tysięcy dzieci z Zamojszczyzny. Przyjmuje się, że ze wszystkich dzieci życie straciło około 10 tysięcy z nich, a około 4 i pół tysiąca przeznaczono do germanizacji.
POSŁUCHAJ reportażu Małgorzaty Sawickiej „Nierozwinięty do końca kwiat”
Organizatorami trzydniowych uroczystości rocznicowych byli powiat zamojski, miasto Zamość i gmina Skierbieszów.
ZOBACZ ZDJĘCIA: Skierbieszów: obchody 80. rocznicy wysiedleń ludności Zamojszczyzny
AP/ opr. DySzcz
Fot. nadesłane/ archiwum