Był biskupem i pomagał potrzebującym. Święty Mikołaj to prawdziwa i zadziwiająca postać. – Żeby poznać prawdziwego św. Mikołaja należy sięgnąć do historii – mówi ks. prof. Marcin Wysocki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
– Św. Mikołaja był biskupem Miry (w dzisiejszej Turcji – red.). Przyszedł na świat prawdopodobnie na terenie dzisiejszej Grecji, w III wieku. Żył na przełomie III/IV wieku. Zasłynął przede wszystkim jako człowiek czyniący wiele dobra; jako ten, który swój majątek, jaki miał po śmierci rodziców, miał rozdać ubogim, a później jako biskup też przekazywał pieniądze na biednych, samotnych i potrzebujących pomocy – przypomina ks. prof. Marcin Wysocki.
Święty Mikołaj zmarł 6 grudnia około roku 350 i został pochowany w Mirze.
CZYTAJ: Orszak Świętego Mikołaja przeszedł ulicami Lublina
Był jednym z najbardziej czczonych świętych na Zachodzie i Wschodzie
Jest otaczany czcią przez wiernych Kościoła katolickiego i prawosławnego. Znana jest historia o niesprawiedliwie uwięzionych oficerach uwolnionych za jego wstawiennictwem czy o trzech ubogich pannach wydanych za mąż dzięki ofiarowanym przez niego posagom. Według innej opowieści Mikołaj pod osłoną nocy potajemnie wrzucał mieszki pełne monet córkom swego sąsiada, który popadł w długi. To tylko niektóre legendy, które krążyły za jego życia. Biskup Miry był uwielbiany przez wiernych za swoją bogobojność, dobroć i wielkie oddanie ludziom.
Jego relikwie znajdują się w największym sanktuarium świętego w Bari we Włoszech. Przywieźli je z Miry w 1087 roku włoscy marynarze, chroniąc przed muzułmanami.
Przez wiele wieków św. Mikołaj był jednym z najbardziej czczonych świętych na Zachodzie i Wschodzie. Oprócz katolików, wspominają go także inni chrześcijanie, jednak część z nich, zgodnie z kalendarzem juliańskim w innym terminie – 19 grudnia. W ikonografii jest przedstawiany tradycyjnie w stroju biskupim, z trzema złotymi kulami symbolizującymi dary.
W Polsce jest blisko 330 kościołów pod wezwaniem św. Mikołaja.
Święty Mikołaj w kulturze masowej
Zwyczaj wręczania dzieciom prezentów powstał w średniowieczu. Już wtedy francuskie mniszki roznosiły prezenty dla dzieci do domów ubogich i zostawiały je przed drzwiami. Potem szkoły mające za patrona św. Mikołaja zaczęły udzielać stypendiów i zapomóg. W XV wieku pojawił się zwyczaj budowania „łódeczek św. Mikołaja”, w które miał on składać prezenty. Z czasem łódeczki zastąpiły buty i skarpety, a w regionach protestanckich były to też adwentowe talerze z darami. Z upływem lat pozostała tradycja obdarowywania prezentami nie tylko dzieci, ale też wszystkich członków rodziny.
Współczesne mikołajki łączą tradycję chrześcijańską ze świecką. Mikołaj w XIX i XX wieku zmienił się w baśniową postać, wykorzystywaną w kulturze masowej.
W 1823 roku w Stanach Zjednoczonych ukazał się poemat Clementa Clarka Moore’a „Noc wigilijna”, który stał się klasyką krajów anglosaskich. Santa Claus miał w nim zaprzęg złożony z ośmiu reniferów. Zwierzęta potrafiły wspinać się po murze i wjeżdżać na dachy domów. Najbardziej znany, dziewiąty renifer o imieniu Rudolf, z czerwonym świecącym nosem, dołączył do zaprzęgu ponad sto lat później. Opowieść o nim napisał Amerykanin Robert L. May.
Współczesny wizerunek Mikołaja – starszego mężczyzny w czerwonym kożuchu i z długą białą brodą – ma stosunkowo krótką historię, która sięga lat 30. XX wieku. Został stworzony przez amerykańskiego rysownika Huddona Sundbloma do reklam koncernu Coca-Cola. Najbardziej charakterystyczny element stroju Mikołaja – czerwona czapka z białym pomponem – stał się jednym z komercyjnych symboli świąt Bożego Narodzenia.
InYa / IAR / opr. ToMa
Na zdj. Jaroslav Čermák – „Święty Mikołaj”