Oprócz 100-lecia odzyskania niepodległości w tym roku świętujemy także 100-lecie przyznania praw wyborczych kobietom w Polsce.
W Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał w Zamościu można oglądać wystawę „Emancypantki i patriotki: wizerunki walczących Polek w XIX i XX wieku”, która pomaga rzucić nieco światła na tę mniej znaną kartę historii.
O niedocenianym wpływie kobiet na losy Polski mówi adiunkt Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał w Zamościu, Kinga Kołodziejczyk. – Gdzieś te sylwetki kobiece uciekły na bok. W szkole uczymy się o Emilii Plater, ale gdybyśmy chcieli zgłębić temat Pustowójtówny i dowiedzieć się o innych w naszym regionie to będzie z tym problem
Polki były wyjątkowe
– Bardzo niewiele wiemy o tych kobietach, a miały duży wpływ na zdarzenia w Polsce, nie tylko w czasie ostatnich 100 lat – zaznacza Dominika Lipska, stowarzyszenie Turystyka z Pasją. – Studia o kobietach zaczęły się dopiero w XX wieku . Wtedy zaczęto „wyciągać” postaci kobiet i o nich opowiadać. Niejednokrotnie są to ciekawe postaci, które swoim życiem mogłyby obdzielić kilka osób. W historii Polski jest wiele niezwykłych kobiet, one uporem czy siłą charakteru uzyskiwały wysoką pozycję.
– Przez całe zabory Polki angażowały się na różne sposoby w sprawę niepodległości Polski i walkę zbrojną – przyznaje Andrzej Maziarz, Muzeum Arsenał w Zamościu. – Na początku było to dziwnie przyjmowane, np. Joanna Żubrowa walczyła w przebraniu mężczyzny, Anna Pustowójtówna czy Emilia Plater już występowały oficjalnie jako kobiety, ale były sensacją. Momentem przełomowym był początek XX wieku i działalność bojowa PPS. Była to działalność konspiracyjna, w której kobiety się bardzo dobrze sprawdzały.
Przyznanie praw wyborczych
– Przyznanie praw wyborczych był momentem kulminacyjnym. 28 listopada 1918 roku Piłsudski podpisuje dekret, ale sytuacja ta była wymuszona przez kobiety – dodaje Kinga Kołodziejczyk. – On sam uważał, że kobiety z natury są bardzo konserwatywne i podatne na manipulację. Obawiał się przyznania praw wyborczych, ale feministki zgromadzone wokół żony Piłsudskiego zebrały się przed ich willą i tak długo stukały parasolkami w okno, aż się poddał, przyjął je na rozmowę, podczas której cel został osiągnięty.
Siła kobiecości
– Delikatność i kobieca subtelność nie wyklucza odwagi i siły – dodaje Kołodziejczyk. – Nie ważne czy kobieta walczyła przy biurku, przechadzając się w sukniach po ulicy, ale przenosząc na udzie broń, czy też chwytając za broń i ruszając na bój. Kobiety były w stanie przezwyciężyć ciężkie czasy i wywalczyć odrobinę wolności dla siebie.
Wystawa prezentuje kobiety walczące, działaczki oświatowe, pisarki, ale także anonimowe bohaterki. Możemy też zobaczyć ewolucję mody kobiecej. Historię niezwykłych Polek, które zmieniały historię możemy oglądać w zamojskim Arsenale do 14 grudnia.
AlF / opr. KS
Fot. Aleksandra Flis