Powstał kalkulator morfologii. To internetowe narzędzie edukacyjne, które pozwala sprawdzić wyniki badania krwi. Nie zastępuje ono jednak profesjonalnej konsultacji lekarskiej – zastrzegają specjaliści.
Kalkulator opracowało Stowarzyszenie Hematologia Nowej Generacji wraz z profesorem Krzysztofem Giannopoulosem z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
CZYTAJ: Wirtualny kalkulator morfologii. Internetowe narzędzie edukacyjne
– Jako specjaliści zajmujący się onkologią i hematoonkologią zauważyliśmy po pandemii większą liczbę zachorowań. A jednym z najczęściej konsultowanych przez pacjentów badań jest morfologia krwi – mówi profesor Giannopoulos. – Wielokrotnie widzieliśmy, że pacjenci zgłaszają się z jednej strony z błahymi sprawami, z drugiej strony pamiętajmy, że w morfologii może ukrywać się bardzo poważna choroba, ostra białaczka szpikowa, która nieleczona w ciągu trzech czterech tygodni może doprowadzić do śmierci pacjenta. Te zmiany w morfologii są więc bardzo dobrą wskazówką diagnostyczną. Morfologia to lusterko wszystkiego, co się dzieje w organizmie. Większość zmian w morfologii krwi to zmiany odczynowe w odpowiedzi na coś, co się dzieje – czy jest to infekcja, czy coś przejściowego. Bo na przykład odwodnienie, bieg stres, ale myślę w takim stresie fizycznym, też będzie miało swoje odzwierciedlenie w morfologii i nie jest to żadna patologia. Natomiast są tez bardzo poważne zmiany, które mogą być i są alarmujące i wymagają szybkiej ścieżki diagnostycznej.
Czego możemy się dowiedzieć dzięki kalkulatorowi? – Pokazuje interpretację wyniku, jaka może być dalsza ścieżka diagnostyczna – mówi prof. Krzysztof Giannopoulos. – Da się pokazać, że takie nieprawidłowości występują w takich i takich stanach, dobrze by było dorobić takie lub inne badanie. Także jest to narzędzie edukacyjne, nie diagnostyczne. Na razie nikt takiego nie wymyślił, żeby na podstawie jednego badania stworzyć odpowiednie rozpoznanie i zaproponować dalsze leczenie. To, co widzimy w morfologii, to zmiany, które mogą towarzyszyć różnym chorobom. Na przykład niedokrwistość – może być związana z przerzutami nowotworu, może być związana z tym, że ktoś miał krwotok, może być związana z nowotworem hematologicznym, który rozwija się w szpiku, ale może to być najczęstsza niedokrwistość z niedoboru żelaza, która na przykład u młodych kobiet jest związana z tym, że mają obfite miesiączki. Jest tu szeroki wachlarz. I to byłby duży błąd, jakbyśmy mieli od razu pokazane co to jest za choroba, bo tego się nie da określić na podstawie jednego badania. W przyszłości tak będzie, tylko prawdopodobnie będzie to badanie całego genomu i wtedy po zbadaniu jednej przysłowiowej kropli krwi da się postawić rozpoznanie być może z całą ścieżką terapeutyczną dla pacjenta.
Ten kalkulator to zaawansowane narzędzie. – To nie jest taka prosta analiza tylko jednego parametru, dlatego że chociażby w charakterystykach krwinki, czy ta krwinka pokazuje, że jest niedobór na przykład żelaza i wtedy jest malutka, czy ona jest duża, związana z jakąś dysplazją. Jeśli jest mała, jest niedokrwistość, to w popisie będzie pokazane, że dobrze by było zrobić badanie ferrytyny. Jeśli ona jest obniżona, znaczy to, że magazyny żelaza są niskie – mówi prof. Krzysztof Giannopoulos. – Wydaje mi się, że to jest bardzo ważne w odniesieniu do takiego systemowego wsparcia pacjenta, dlatego że jak pacjent przyjdzie z tymi dwoma wynikami, albo poprosi lekarza rodzinnego, że dobrze by było to jeszcze dorobić, to skraca kolejkę diagnostyczną.
Czy profilaktycznie powinniśmy robić morfologię? – Tak, to jest apel, że raz do roku powinna być zrobiona morfologia u osoby zdrowej – podkreśla prof. Krzysztof Giannopoulos. – I to jest ta profilaktyka, która powinna być rozumiana w ten sposób, że choroby nowotworowe z obszarów hematologicznych są chorobami podstępnymi. To są choroby niezawinione, czyli nie jest to bezpośredni łącznik, że ktoś pali papierosy, to może mieć raka płuca. Tu nie ma czegoś takiego, bo białaczki ostre, przewlekłe w większości przypadków są rozpoznawane przypadkowo i są to choroby niezawinione. Tu ważne narzędzie, którym jest morfologia, że my potrafimy wcześniej wykryć tę chorobę, co jest niesłychanie ważne pod kątem dalszych losów tego pacjenta. Nadal nasza hasłowa mądrość onkologiczna, że wcześnie rozpoznany nowotwór jest uleczalny – to dotyczy guzów litych, ale w hematologii my mówimy, że pacjent z wczesnym rozpoznaniem ma lepsze rokowania. Ja wielokrotnie mówię, że pacjent bez aktualnej morfologii przyszedł do złej poradni, bo do mnie musi przyjść z aktualną morfologią. Ale myślę, że można to uogólnić: jeśli dzieje się coś nietypowego, jeśli mimo antybiotykoterapii pacjent nadal czuje się gorzej, wtedy zróbmy tę morfologię.
Kalkulator dostępny jest na stronie hematoonkologia.pl
LilKa/ opr. DySzcz
Fot. pixabay.com